Μέσα σε αυτά τα «σπίτια-εκκλησίες» είναι άγνωστο αν τελούνται μυστήρια και αν υπάρχει η δυνατότητα να παραβρίσκονται χειροτονημένοι ιερείς, ενώ η έρευνα κάνει λόγο για δραστηριότητα χριστιανικών αποστολών δυτικής προέλευσης.
Είναι γνωστό πως τις τελευταίες δυο δεκαετίες στην Τουρκία έχει αναπτυχτεί με απροσδόκητο τρόπο ένα ευρύ δίκτυο θρησκευτικών απόστολων κυρίως αμερικανικής και γερμανικής προέλευσης, ενώ έχουν μοιραστεί, σύμφωνα πάντα με τα τουρκικά δημοσιεύματα, περί τα 8 εκατομμύρια, İncil, δηλαδή ευαγγέλια, σε όλη την έκταση της Τουρκίας με ιδιαίτερη αποδοχή στην εσωτερική Ανατολία όπου και, εδώ είναι το παράδοξο, το ισλαμικό θρησκευτικό συναίσθημα είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένο.
Το ενδιαφέρον όμως στοιχείο αυτών των αποκαλύψεων για την ραγδαία εξάπλωση των χριστιανικών αποστολών στην εσωτερική Τουρκία, είναι πως, όπως τονίζουν τα ίδια τα τουρκικά δημοσιεύματα και ιδιαίτερα η τουρκική εβδομαδιαία επιθεώρηση Aksiyon, που έχει ασχοληθεί κατά καιρούς με εκτενή ρεπορτάζ με το θέμα, ότι η συντριπτική πλειοψηφία αυτών των ανθρώπων που προσελκύονται από τις χριστιανικές αυτές αποστολές για να πάρουν το ευαγγέλιο και να το διαβάσουν, είναι απόγονοι γηγενών χριστιανών που εξισλαμίστηκαν κυρίως στις αρχές του εικοστού αιώνα με τα τότε τραγικά γεγονότα και την γενοκτονία του Ελληνισμού της Ανατολής. Αυτές οι συγχυσμένες θρησκευτικές συνειδήσεις έχοντας κάπου βαθειά στο υποσυνείδητο του την μνήμη της χριστιανικής τους καταγωγής και ζώντας σε ένα ασφυκτικά ισλαμικό περιβάλλον, βρίσκουν «διέξοδο» σε αυτές τις δυτικές χριστιανικές αποστολές και καταφεύγουν εκεί με την ελπίδα να βρουν την χαμένη θρησκευτική τους συνείδηση.
Φυσικά και το θέμα αυτό είναι ταμπού στην Τουρκία, ενώ είναι γνωστές ακόμα και οι επιθέσεις από τους φανατικούς μουσουλμάνους με ανθρώπινα θύματα. Παρ’ όλα αυτά όμως κάποια τουρκικά ΜΜΕ όπως η τουρκική επιθεώρηση Aksiyon το τολμούν, όπως έχει γίνει και στο παρελθόν, να φέρουν το ζήτημα στην δημοσιότητα. Μάλιστα γίνονται και συγκεκριμένες αποκαλύψεις για τις έρευνες που έχουν γίνει και έχουν ανακαλύψει πως χιλιάδες σπίτια στην Τουρκία λειτουργούν σαν κρυφές εκκλησίες.
Το ζήτημα έχει πάρει ιδιαίτερη έκταση στον Πόντο, σε μια περιοχή όπου μαρτύρησε το ελληνορθόδοξο χριστιανικό στοιχείο με χιλιάδες θύματα ενώ μετά την ανταλλαγή, όπως έχουν γράψει και πολλοί Τούρκοι μελετητές, πολλοί χριστιανοί παρέμειναν στις εστίες τους υποκρινόμενοι ότι έχουν εξισλαμιστεί. Άλλωστε ο Πόντος είχε γίνει γνωστός για τους επί αιώνες κρυπτοχριστιανούς, (όπως η περιοχή της Κρώμνης), που ζούσαν και λάτρευαν τον Ιησού Χριστό κάτω από μια μουσουλμανική πλαστή επικάλυψη. (Ortodoks Misyonerlik Faaliyetler: 1980’li yıllardan itibaren Doğu Karadeniz Bölgesi’nde suni bir Ortodoks ayrımcılığı yaratma çabası içerisindeler). Από πρακτορείο ειδήσεων ANKA
Έτσι για παράδειγμα η τουρκική επιθεώρηση αναφέρει πως στην πόλη Akçaabat της περιοχής Τραπεζούντας, στην İnönü Caddesi, μέσα σε ένα διαμέρισμα , δόθηκε εντολή από τις δυνάμεις ασφαλείας να κλείσει αμέσως την εκκλησία που λειτουργούσε μέσα στο διαμέρισμα του. Όπως αναφέρεται, στο διαμέρισμα αυτό συγκεντρώνονταν κάποιοι από την περιοχή και τελούσαν χριστιανική λατρεία κάτι που έγινε αντιληπτό από τις δυνάμεις ασφαλείας οι οποίες και επενέβηκαν για να σταματήσουν αυτή την λειτουργία. Στο διαμέρισμα αυτό υπήρχε ένας μεγάλος σταυρός, ενώ οι πιστοί που συγκεντρώνονταν ήταν ανωτέρου μορφωτικού επιπέδου δηλαδή σπουδαστές πανεπιστημίου. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά το διαμέρισμα ονομάζονταν «Kilise Ev», δηλαδή το «Σπίτι-Εκκλησία». Το τουρκικό δημοσίευμα αναφέρει και άλλες περιπτώσεις τις οποίες σκόπιμα δεν αναφέρουμε για ευνόητους λόγους, παρά του ότι προβάλλονται από το ίδιο το τουρκικό δημοσίευμα.
Το πρόβλημα όμως των κρυπτοχριστιανών υπήρχε πάντα επί οθωμανικής αυτοκρατορίας και όπως αποκαλύπτεται κατά καιρούς με εντυπωσιακό τρόπο, υπάρχει και ίσως είναι εντονότερο σήμερα. Οι άνθρωποι αυτοί ζητούν με διάφορους τρόπους, συχνά απεγνώσμενα και με μεγάλη αγωνία, να εκδηλώσουν ελεύθερα την καταπιεσμένη θρησκευτική τους πίστη.
ΝΙΚΟΣ ΧΕΙΛΑΔΑΚΗΣ
Δημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγος