Τοῦ Λάμπρου Κ. Σκόντζου, Θεολόγου - καθηγητοῦ
Πολλοὶ ἀπὸ τοὺς ἁγίους μας ἔχουν τὴ φήμη τῶν θαυματουργῶν, διότι ἀξιώθηκαν νὰ προικιστοῦν ἀπὸ τὸ Θεὸ νὰ κάνουν θαύματα στὸ ὄνομά Του.
Μέσα στὴ χορεία τῶν θαυματουργῶν ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας, ξεχωριστὴ θέση κατέχει ἠ αγία Εἰρήνη, ἡ ἀποκαλουμένη Χρυσοβαλάντου.
Γεννήθηκε στήν Καππαδοκία στά 828 καὶ ἐκεῖ ἔζησε τὰ παιδικὰ καὶ ἐφηβικά της χρόνια. Στὰ χρόνια ἐκεῖνα βασίλευε ὁ αὐτοκράτορας Θεόφιλος (829-843), ὁ ὁποῖος, ὅπως εἶναι γνωστό, ἦταν φανατικὸς εἰκονομάχος καὶ διώκτης τῶν Ὀρθοδόξων. Ὁ πατέρας τῆς Εἰρήνης ὀνομαζόταν Φιλάρετος, ἦταν εὐγενοῦς καταγωγῆς, πατρίκιος καὶ κατεῖχε τὸ ἀξίωμα τοῦ στρατιωτικοῦ διοικητῆ τοῦ Θέματος τῆς Καππαδοκίας, ὡς εὐνοούμενος καὶ ἔμπιστος τῆς εὐσεβούς αὐτοκράτειρας Θεοδώρας. Ἡ μητέρα της ὀνομαζόταν Ζωῆ, ἦταν πατρικία καὶ πολὺ ὄμορφη, ἐνάρετη καὶ πιστὴ γυναίκα, τὴν ὁποία ὑπολήπτονταν ὅλη ἡ Καππαδοκία. Ἀπέκτησαν ἐκτὸς ἀπὸ τὴν Εἰρήνη καὶ ἕνα ἄλλο κορίτσι τήν Καλλινίκη. Μετὰ τὴ γέννηση τῆς Εἰρήνης πέθανε ξαφνικὰ ἡ μητέρα τους Ζωὴ καὶ τὴν ἀνατροφὴ τῶν παιδιῶν ἀνάθεσε ὁ Φιλάρετος στὴν πατρικία Σοφία, τὴ μεγαλύτερη ἀδελφή του.
Τό 839 εἶχε φτάσει στὴν Καισάρεια, γιὰ κρατικὲς ὑποθέσεις ὁ νεαρὸς ἀδελφός τῆς αὐτοκράτειρας Θεοδώρας, ὁ καίσαρας Βάρδας. Ἐκεῖ γνώρισε τὴν δεκατετράχρονη Καλλινίκη, τὴν ὁποία ζήτησε σὲ γάμο. Ὁ Φιλάρετος συγκατατέθηκε καὶ αὐτὸς πραγματοποιήθηκε μὲ...
μεγαλοπρέπεια, μὲ τὴ συμμετοχὴ τοῦ αὐτοκράτορα Θεοφίλου.
Τό 842, μετὰ τὸ θάνατο τοῦ Θεοφίλου, ἡ εὐσεβής Θεοδώρα, ὡς ἐπίτροπος τοῦ ἀνηλίκου γιοῦ της Μιχαὴλ Γ΄(842-867), ἀνακάλεσε τὰ διατάγματα τῶν εἰκονομάχων αὐτοκρατόρων, θέτοντας τέρμα στὴν ἑκατονταετῆ εἰκονομαχικὴ ἔριδα. Γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ κάλεσε τὸν στρατηγὸ Φιλάρετο στὴ Βασιλεύουσα, ὅπως καὶ ἄλλους ὕπατους ἀξιωματούχους νὰ τὴ βοηθήσουν στὴν ἑδραίωση τῆς Ὀρθοδοξίας. Ὅταν ἔγινε ἡ ὁριστικὴ ἀναστήλωση τῶν Ἱερῶν Εἰκόνων (19 Φεβρουαρίου 843), ζήτησε ἀπὸ τὸν Φιλάρετο νὰ δώσει τὴν δεκαπεντάχρονη ὄμορφη καὶ σεμνὴ Εἰρήνη, ὡς σύζυγο στὸν γιὸ της Μιχαὴλ Γ΄. Ἐκεῖνος δέχτηκε καὶ ὁ στρατηγός Νικηφορος, ἀδελφός τῆς μητέρας της, ἀνάλαβε νὰ τὴν φέρει στὴν Κωνσταντινούπολη.
Ἡ φήμη, ὅτι ἡ Εἰρήνη θὰ γινόταν αὐτοκράτειρα, διαδόθηκε σὲ ὅλη τὴν Ἀνατολή. Ἐνῶ ὅλοι χαίρονταν, μόνο ἡ Εἰρήνη λυπόνταν, διότι ἤδη εἶχε πάρει τὴν ἀπόφαση νὰ ἀκολουθήσει τὸν μοναχικὸ βίο. Παρ’ ὅλα αὐτὰ δέχτηκε νὰ ἀκολουθήσει τὸν θεῖο της Νικηφόρο στὴ Βασιλεύουσα, ὄχι γιὰ νὰ παντρευτεῖ τὸν αὐτοκράτορα, ἀλλὰ γιὰ νὰ ἀποχαιρετήσει τὴν ἀδελφή της Κιλλινίκη. Ὅμως, ἐν τῷ μεταξύ, ὁ Μιχαὴλ διάλεξε ὡς σύζυγό του τήν Εὐδοκία τὴν Δεκαπολίτισσα. Ἡ Εἰρήνη ἄκουσε τὸ νέο μὲ ἱκανοποίηση, ὄχι ὅμως καὶ οἱ δικοί της ποὺ φιλοδοξοῦσαν νὰ τὴ δοῦν αὐτοκράτειρα.
Ὁ πατέρας της σὲ μία ἀποστολὴ του στήν Ἀδριανούπολη γνώρισε ἕναν εὐγενῆ νέο τόν Φωτεινό, γιὸ τοῦ ἐπάρχου Νικήτα, μὲ τὸν ὁποῖο ἀποφάσισε νὰ παντρέψει τὴν Εἰρήνη. Ἀλλὰ ἐκείνη ἀπέρριψε αὐτὸν τὸν γάμο καὶ γνωστοποίησε στοὺς γονεῖς της ὅτι ἦταν ἀποφασισμένη νὰ μονάσει. Ὕστερα ἀπὸ μία ξαφνικὴ ἀσθένειά της καὶ τὴν θαυματουργική της ἴαση, οἱ γονεῖς της δέχτηκαν τὴν ἀπόφασή της. Ὁ ἴδιος ὁ πατέρας της τὴν ὁδήγησε στήν Ἱερὰ Κοινοβιακὴ Μονὴ τῶν Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Μιχαὴλ καὶ Γαβριὴλ Χρυσοβαλάντου, κοντὰ στὴν Κωνσταντινούπολη, ὅπου καὶ ἔλαβε τὸ μοναχικὸ σχῆμα.
Ἡ πνευματική της πρόοδος ἦταν ἐμφανὴς σὲ ὅλη τὴν ἀδελφότητα. Ἔτσι ὕστερα ἀπὸ ἔξι χρόνια ἔγινε ἡγουμένη τῆς Μονῆς. Ἀπὸ τὴ θέση της αὐτὴ ἐνέτεινε τὸν πνευματικό της ἀγώνα, ὥστε γρήγορα φάνηκαν τὰ σημάδια τῆς ἁγιότητάς της. Ἀπέκτησε τὸ χάρισμα τῆς θαυματουργίας. Πλῆθος ἀσθενῶν συνέρρεαν στὴ Μονὴ γιὰ νὰ λάβουν τὴν ἴαση ἀπὸ τὶς εὐχὲς τῆς ἁγίας ἡγουμένης. Ἀξιώθηκε ἐπίσης καὶ μὲ τὸ σπάνιο χάρισμα τῆς διορατικότητας. Μποροῦσε νὰ διαβάσει τὰ κατάβαθα τῶν καρδιῶν τῶν ὑποτακτικῶν μοναχῶν της καὶ ὅσων ἐρχόταν γιὰ πνευματικὴ βοήθεια στὴ Μονή. Συνήθιζε κάθε πρωὶ νὰ συγκεντρώνει τὶς μοναχὲς στὸ Καθολικό τῆς Μονῆς καὶ νὰ προσπαθεῖ νὰ βγάλει ἀπὸ μέσα τους τὰ πάθη καὶ τὶς κακίες τους. Τὸ ἴδιο ἔκανε καὶ μὲ τοὺς προσκυνητές.
Ἡ ἁγία καθόταν γονατιστὴ τὶς νύχτες ἔξω ἀπὸ τὸ κελί της καὶ προσευχόταν. Κάποιο βράδυ μία μοναχὴ εἶδε τὰ δύο κυπαρίσσια τῆς αὐλῆς νὰ χαμηλώνουν καὶ νὰ τὴν προσκυνοῦν, ἐνῶ ἐκείνη αἰωροῦνταν στὸν ἀέρα! Τὸ θαῦμα διηγήθηκε ἡ μοναχὴ σὲ ὅλη τὴν ἀδελφότητα. Ἡ μοναχὴ παραφύλαξε τὸ ἄλλο βράδυ καὶ ἔδεσε μαντίλια στὶς κορυφὲς τῶν πανύψηλων δένδρων, τὴ στιγμὴ ποὺ ἦταν λυγισμένα, γιὰ νὰ βεβαιώσει τὸ θαυμαστὸ γεγονὸς σὲ ὅσες ἀδελφὲς ἀμφισβήτησαν τὴ διήγησή της.
Ἀπασχολοῦσε τὴν ἁγία πρωτίστως τὸ φοβερὸ γεγονὸς τοῦ θανάτου, διότι ἡ στιγμὴ ἐκείνη παγιώνει τὴν κατάσταση τοῦ ἀνθρώπου στὴν αἰωνιότητα. Γι’ αὐτὸ δίδασκε συνεχῶς σὲ ὅλους τὴν ἀέναη προετοιμασία τους, ὥστε νὰ τοὺς βρεῖ ὁ θάνατος προετοιμασμένους. Ἡ ἴδια βίωνε μὲ τὸν πλέον ἔντονο τρόπο αὐτὴ τὴν ἀγωνία καὶ γι’ αὐτὸ βρισκόταν σὲ μία συνεχῆ προετοιμασία, σὰν νὰ ἦταν ἡ ἑπόμενη στιγμή της ἡ τελευταία!
Ὅταν κατάλαβε τὸ ὀσιακὸ τέλος της, τακτοποίησε ὅλες τὶς ἐκκρεμεῖς ὑποθέσεις τῆς Μονῆς, ὅρισε νέα ἡγουμένη καὶ κοινώνησε τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων, ὡς τὸ ὕψιστο ἐφόδιο γιὰ τὴν αἰώνια ζωή. Ἀπάγγειλε τὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως, ὡς δεῖγμα τῆς ὀρθῆς της πίστης. Σύναξε τὶς ἀδελφές, ζήτησε συγνώμη καὶ ἔκαμε τὸ σημεῖο τοῦ Σταυροῦ, ἀπεύθυνε θερμὴ προσευχὴ στὸ Χριστὸ καὶ παρέδωσε ἤρεμα τὴν ἁγία της ψυχὴ σὲ Αὐτόν. Ἦταν 104 χρονῶν! Ἡ εἴδηση διαδόθηκε παντοῦ. Πλῆθος κόσμου ἀπὸ τὴ Βασιλεύουσα, μὲ ἐπικεφαλῆς τὸν Πατριάρχη πῆγαν νὰ προσκυνήσουν τὸ τίμιο καὶ ἁγιασμένο λείψανό της καὶ νὰ τὴ συνοδεύσουν στὴν τελευταία κατοικία της.
Ἡ θέση της στὶς καρδιὲς τῶν πιστῶν εἶναι σημαντικὴ καὶ θεωρεῖται μία ἀπὸ τὶς πλέον θαυματουργὲς ἁγίες. Ἰδιαιτέρως βοηθᾶ τὶς ἄτεκνες γυναῖκες νὰ ἀποκτήσουν παιδιά. Ἡ μνήμη της τιμᾶται στίς 28 Ἰουλίου.
Αὐτὴ ἦταν ἡ εὐγενὴς βυζαντινὴ ἀρχοντοπούλα, ἡ ὁποία ἀντάλλαξε τὴν ἐγκόσμια καὶ φθαρτὴ δόξα μὲ τὴν ἄφθαρτη αἰώνια ἐν Χριστῷ ζωή!
http://www.orthodoxia-ellhnismos.gr