Στη διαμάχη Ελλάδας και Τουρκίας για την Ανατολική Μεσόγειο, φαίνεται ότι πολύ σημαντικό ρόλο θα παίξει το νησιωτικό σύμπλεγμα της Μεγίστης (Καστελλόριζου).
Αποτελείται από 19 νησιά και βράχους. Η Ρω και η Στρογγύλη (Υψηλή), είναι τα δύο μεγαλύτερα νησιά του συμπλέγματος μετά το Καστελλόριζο. Το 1932 Ιταλία (που κατείχε τότε τα Δωδεκάνησα) και Τουρκία, συμφώνησαν για τα νησιά που ανήκουν σε κάθε χώρα. Το 1947, το Καστελλόριζο παραχωρήθηκε μαζί με τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα, χωρίς καμία τουρκική αντίδραση. Επόμενη αναφορά στο Καστελλόριζο, έγινε το 1965, όταν με το Σχέδιο Άτσεσον, σε αντάλλαγμα για την παραχώρηση της Κύπρου στην Ελλάδα, προβλεπόταν η εκχώρηση του Καστελλόριζου στην Τουρκία.
Η Τουρκία, επιδιώκει να απομονώσει το νησιωτικό σύμπλεγμα της Μεγίστης από τα υπόλοιπα ελληνικά νησιά.
Εάν συμβεί κάτι τέτοιο, το σύμπλεγμα της Μεγίστης θα εμφανιστεί ως μια μικρή συστάδα νησιών, που βρίσκονται αντιμέτωπα με το υπερπολλαπλάσιο πλάτος των τουρκικών ακτών, ενώ παράλληλα είναι προσκολλημένα πάνω τους. Το μικρό μήκος του ελληνικού νησιωτικού συμπλέγματος θα βρίσκεται σε δυσαναλογία με τις θαλάσσιες περιοχές που θα του αποδοθούν με τη μέθοδο της μέσης γραμμής, σε σύγκριση με τις τουρκικές ακτές και τις δικές τους θαλάσσιες περιοχές. Επομένως, η Τουρκία θα ζητήσει να αποδοθεί στο σύμπλεγμα του Καστελλόριζου μόνο αιγιαλίτιδα ζώνη και κανένα δικαίωμα για ΥΦΑΛ ούτε ΑΟΖ. Προφανώς, όπως γράφει ο Άγγελος Συρίγος, «…η διαπραγμάτευση για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας (και της ΑΟΖ, οψέποτε θεσπιστεί) θα πρέπει να είναι συνολική και όχι αποσπασματική και να αφορά ενιαία όλο το μήκος των ελληνικών θαλασσίων συνόρων από το Δέλτα του Έβρου ως και τη Στρογγύλη, ανατολικά του Καστελλόριζου». Να σημειώσουμε εδώ, ότι η Μεσόγειος ανήκει στις λεγόμενες «κλειστές ή ημίκλειστες θάλασσες».
Το 2009, ο τότε ΥΠΕΞ της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου, είχε δηλώσει σε συνέντευξή του ότι το Καστελλόριζο βρίσκεται στη Μεσόγειο (και προφανώς όχι στο Αιγαίο).
Ο Διεθνής Υδρογραφικός Οργανισμός(ΙΥΟ), έχει προσδιορίσει από το 1923 τα όρια του Αιγαίου. Η τρίτη έκδοση του Διεθνούς Υδρογραφικού Οργανισμού του 1953, είναι και η τελευταία εγκεκριμένη. Δείτε σχετικά στο διαδίκτυο:
«Limits of Oceans and Seas, Special Publication No 23, International Hydrographic Organization, 3rd edition, 1953, σελ. 18. Το 1986, κυκλοφόρησε η μη εγκεκριμένη 4η έκδοση, υπό μορφή σχεδίου, όπου ακολουθούνται τα ίδια όρια για το Αιγαίο. Πραγματικά, σύμφωνα με τον ΙΥΟ, το νησιωτικό σύμπλεγμα της Μεγίστης, βρίσκεται εκτός των ορίων του Αιγαίου. Η θαλάσσια περιοχή στην οποία ανήκει, αναφέρεται αόριστα ως Μεσόγειος.
Είναι επίσης γνωστή ως Θάλασσα της Λυκίας ή Θάλασσα της Λεβαντίνης (του Λεβάντε).
Επειδή κάποιοι αναγνώστες θα λένε ήδη ότι καλά τα γράφαμε στα σχόλια (του άρθρου μας για το πού βρίσκεται το Καστελλόριζο) και ότι είχε δίκιο ο βουλευτής Γ. Τσιρώνης που δήλωνε ότι το Καστελλόριζο δεν ανήκει στο Αιγαίο αλλά στην Ανατολική Μεσόγειο, να τους προσγειώσουμε στην πραγματικότητα.
Ο προσδιορισμός των ορίων του Αιγαίου, όπως άλλωστε και κάθε Θάλασσας, από τον ΙΥΟ, γίνεται κυρίως για λόγους διευκόλυνσης της ναυσιπλοΐας και συντονισμού στην έκδοση χαρτών και στη διεξαγωγή υδρογραφικών ερευνών και δεν έχει νομική ή πολιτική σημασία. Όπως γράφει ο Άγγελος Συρίγος: «Αυτό αναφέρεται ρητώς στο ίδιο το σχετικό εγχειρίδιο του Διεθνούς Υδρογραφικού Οργανισμού που προσδιορίζει τα όρια των Θαλασσών. Επίσης, είναι αποδεκτό και νομολογιακά ότι ο προσδιορισμός τέτοιου είδους ορίων είναι τεχνητός και δεν αποτελεί βάση για οριοθέτηση ή για αναγνώριση συγκεκριμένων δικαιωμάτων».
Χαρακτηριστικά, στον πρόλογο της τρίτης έκδοσης του εγχειριδίου διαβάζουμε: «Τα όρια που ΠΡΟΤΕΙΝΟΝΤΑΙ (δικά μας τα κεφαλαία), όπως περιγράφονται στο κείμενο και παρουσιάζονται στα τρία συνοδευτικά διαγράμματα, έχουν χαραχθεί για τη διευκόλυνση του Διεθνούς Υδρογραφικού Οργανισμού κατά την κατάρτιση των κατευθύνσεων ναυσιπλοΐας , των οδηγιών προς ναυτιλλομένους κλπ. Αυτά τα όρια δεν έχουν καμία απολύτως πολιτική σημασία».
Και η απόφαση του Διαιτητικού Δικαστηρίου (11/4/2006), στην Οριοθέτηση Μπαρμπάντος – Τρινιντάντ και Τομπάγκο, είναι σαφής: «Ούτε η έκθεση του Διεθνούς Υδρογραφικού Οργανισμού αποτελεί πειστικό λόγο για να γίνεται (δεκτή η) διάκριση μεταξύ των θαλασσίων περιοχών με βάση τους ορισμούς «Καραϊβική» και «Ατλαντικός».
Η έκθεση αυτή δεν προοριζόταν να χρησιμοποιηθεί ως βάση για την οριοθέτηση ή για οποιαδήποτε ειδική απόδοση δικαιωμάτων».
Τα ελληνικά θαλάσσια δικαιώματα στην περιοχή, δεν περιορίζονται μόνο σε αυτά που προκαλεί η ύπαρξη του Καστελλόριζου και των γειτονικών νησιών του. Στην ίδια περιοχή παράγονται δικαιώματα από την ύπαρξη της Ρόδου, της Καρπάθου, της Κάσου και της Κρήτης, των οποίων η παρουσία παράλληλα με το Καστελλόριζο, δημιουργεί ένα εδαφικό τόξο με τις ανατολικές ακτές τους να προβάλλονται στη γειτονική θαλάσσια περιοχή και να δημιουργεί, με την παρουσία παράλληλα με το Καστελλόριζο, δημιουργεί ένα εδαφικό τόξο με τις ανατολικές ακτές τους να προβάλλονται στη γειτονική θαλάσσια περιοχή και να δημιουργεί, με την παρουσία τους, τίτλο για την ΑΟΖ αλλά και την υφαλοκρηπίδα. Το Καστελλόριζο και τα γειτονικά νησιά ανήκουν στα Δωδεκάνησα. Αυτό θέλαμε να τονίσουμε παρουσιάζοντας τους χάρτες των «ουδέτερων» Βρετανών, Ιταλών κλπ.
Το Καστελλόριζο, αποτελεί τμήμα μιας ευρύτερης εδαφικής ενότητας και δεν είναι απομονωμένο κοντά στις τουρκικές ακτές .Νότια των ακτών εκτείνεται μία ευρύτατη θάλασσα, της οποίας αντίπερα όχθη είναι η Αίγυπτος. Τέλος, να σημειώσουμε ότι είναι πολύ μεγάλη η σημασία της Στρογγύλης. Το συγκεκριμένο νησί επηρεάζει σημαντικά την οροθετική γραμμή με την Κύπρο, την Αίγυπτο και την Τουρκία. Χάρη στη Στρογγύλη Ελλάδα και Κύπρος έχουν κοινά όρια Υφαλοκρηπίδας. Αν δεν υπήρχε η Στρογγύλη, ανάμεσα στις ΥΦΑΛ Ελλάδας και Κύπρου, θα παρεμβαλλόταν ένα μικρό τριγωνικό τμήμα τουρκικής Υφαλοκρηπίδας.
Η προσπάθεια της Τουρκίας, να αποδείξει ότι το Καστελλόριζο βρίσκεται στη «λάθος» πλευρά μιας διαφορετικά ευκρινούς μέσης γραμμής οριοθέτησης ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, ερμηνεύοντας κατά το δοκούν αποφάσεις διεθνών δικαστηρίων, είναι μάταια.
Αλλά κι από την ελληνική πλευρά, θα πρέπει να μην γίνονται άστοχες δηλώσεις (βλ. Τσιρώνης), οι οποίες αμέσως αναπαράγονται στη γειτονική χώρα και της δίνουν αναπάντεχα επιχειρήματα.
Να μην ξεχνάμε, ότι μια δήλωση του Κονδύλη μετά τη μικρασιατική καταστροφή, ότι οι Τούρκοι μπορούν να φτάσουν στον Ισθμό της Κορίνθου, είχε ολέθριες συνέπειες στις μετέπειτα διαπραγματεύσεις…
https://www.protothema.gr/stories/article/887514/i-apokleistiki-oikonomiki-zoni-aoz-kai-to-kstellorizo/