Γιώργος Μιχαηλίδης
Είναι μία πόλη που την ήθελαν πολλοί, όμως ένας την έχτισε και ένας την κατέκτησε. Κωνσταντινούπολη, ένα όνομα που μιλάει στις καρδιές εκατομμυρίων Ελλήνων, φέρνοντας μία νοσταλγία και ένα παράπονο ως πρώτα αισθήματα. Από την άλλη πλευρά του Αιγαίου όμως αυτό το όνομα όμως φέρνει μόνο... νεύρα, γιατί πολύ απλά την λένε, Ιστανμπούλ!
Όλα ξεκίνησαν το 667 π.Χ. όταν ένας Έλληνας από τα Μέγαρα δημιούργησε μία αποικία στην περιοχή που η Ευρώπη τελειώνει και ξεκινά η μυστηριώδης Ασία. Ήταν ο Βύζας, και η πόλη ονομάστηκε προς τιμήν του, Βυζάντιον. Το Βυζάντιο συνέχισε την ιστορική του διαδρομή ανάλογα με το μονοπάτι που ακολουθούσε ολόκληρος ο ελληνικός κόσμος. Και που δεν έμπλεξε... Κάθε ιστορική περίοδος έχει ένα μικρό λιθαράκι και από το Βυζάντιο.
Κάπου στα τέλη του πρώτου μετά Χριστόν αιώνα, η κάποτε κραταιά Ρωμαϊκή αυτοκρατορία αισθάνεται απειλή στα ανατολικά σύνορά της. Προκειμένου να δοθεί μία νέα ώθηση στην Αυτοκρατορία που άρχιζε να παρακμάζει, ο αυτοκράτωρ Κωνσταντίνος αποφασίζει να μεταφέρει σε αυτό το εξαιρετικό από γεωπολιτικής άποψης σημείο, την πρωτεύουσα του κράτους του. Την ονόμασε μάλιστα και Νέα Ρώμη, επειδή γεωγραφικά ήταν μία πόλη ανάμεσα σε επτά λόφους, όπως και η Επτάλοφος Ρώμη.
Το όνομα όμως αυτό, όσο και επίσημο να ήταν δεν έγινε ποτέ αποδεκτό. Ήταν η πόλη του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου, και επειδή οι Έλληνες είχαν την συνήθεια να ταυτίζουν τις πόλεις με τους ιδρυτές τους, την ονόμασαν Κωνσταντίνου-πόλη, δηλαδή Κωνσταντινούπολη. Σημειώνεται πως όταν λέμε Έλληνες, εφόσον δεν υπήρχε ελληνική κρατική οντότητα, αναφερόμαστε στην πλειοψηφία των κατοίκων της ελληνικής ανατολής που ήταν Έλληνες στο γένος, ή ελληνίζοντες.
Η Πόλη θα γίνει το κέντρο του χριστιανικού κόσμου για πολλούς αιώνες. Θα είναι το ανάχωμα της χριστιανοσύνης απέναντι στις επιθέσεις των «αλλόπιστων βαρβάρων». Σημειώνεται πως περίπου τον 9ο αιώνα, στην Κωνσταντινούπολη βρισκόταν το 1/3 του ανθρώπινου πλούτου που βρισκόταν σε όλον τον πλανήτη.
Περιπέτειες ωστόσο θα περάσει πολλές, καθώς λόγω της γεωγραφικής της θέσης θα είναι εύκολος στόχος αλλά όχι εύκολος αντίπαλος. Τα απόρθητα τείχη της είχαν δημιουργήσει μύθους σε πολλά έθνη που προσπάθησαν να την κατακτήσουν. Μόνον οι Λατίνοι το κατάφεραν όμως το 1204, ιδρύοντας την βραχύβια Λατινική Αυτοκρατορία που κράτησε μέχρι το 1261, και τελικώς οι Οθωμανοί που την άλωσαν οριστικά το 1453 κάνοντάς την πρωτεύουσα του κράτους τους.
Παρ'όλες όμως τις αλλαγές ιδιοκτησίας της πόλης, το όνομά της παρέμεινε ίδιο. Τι κι αν οι Οθωμανοί της άλλαξαν όνομα, όμως ακόμη και οι ίδιοι δεν χρησιμοποιούσαν το νέο Ιστανμπούλ, αλλά το γνωστό σε όλη την Οικουμένη, Κωνσταντινούπολη. Άλλωστε ο Μωάμεθ ο Πορθητής, προκειμένου να γίνει πιο γρήγορα αποδεκτός ως συνεχιστής της προηγούμενης αυτοκρατορίας, από τους άρχοντες της Δύσης, έγραφε τις επιστολές του όχι μόνο χρησιμοποιώντας το όνομα Constaninople, αλλά γράφοντας και στην ελληνική γλώσσα.
Έπρεπε να φτάσουμε στο 1930, όπου στο πλαίσιο του εθνικισμού, και μετά από έναν αιματηρό και για τις δύο πλευρές, ελληνοτουρκικό πόλεμο που έφερε την ανταλλαγή των πληθυσμών, η νέα κεμαλική Τουρκία δεν ήθελε τίποτα που να της θυμίζει Ρωμιούς και Ελλάδα. Έτσι καθιέρωσε το καθαρά τουρκικό όνομα Ιστανμπούλ. Το όνομα αυτό βγαίνει από την σε δωρική απόδοση της φράσης «Εις την πόλην / Εις ταν πόλιν», σε βαρειά τουρκική προφορά.
Έτσι λοιπόν προκειμένου οι κεμαλιστές να δημιουργήσουν μία ντε φάκτο κατάσταση αλλαγής ονόματος, προέβησαν σε μία κίνηση που ξάφνιασε πολλούς. Εκατοντάδες τηλεγραφήματα από όλον τον κόσμο δεν παραδίδονταν στους αποδέκτες, αλλά επιστρέφονταν στους αποστολείς με το αιτιολογικό πως δεν υπάρχει το σωστό όνομα της πόλης του παραλήπτη. Πλέον το Constantinople είχε πεθάνει για τους Τούρκους, και οι Δυτικοί έπρεπε να το αποδεχθούν. Από τότε διεθνώς ονομάζεται, Ιστανμπούλ. Όχι για όλους όμως...
Πηγή: Όταν οι Τούρκοι μετονόμασαν την Κωνσταντινούπολη σε Ιστανμπούλ | iefimerida.gr
