Παρασκευή 1 Μαΐου 2020

Περὶ τοῦ πλήγματος τῆς καρδίας τῆς Ὀρθοδοξίας

Ἐλευθερίου Κρητικοῦ, θεολόγου


«Εἰ χωλῷ παροικήσεις, ὑποσκευάζειν μαθήσῃ» ἔλεγαν οἱ ἀρχαίοι μας πρόγονοι. Δηλαδή, ἄν κάνεις παρέα μὲ κουτσό, θὰ μάθεις καὶ ἐσὺ νὰ κουτσαίνεις. Αὐτὸ παρατηροῦμε νὰ συμβαίνει ἀφότου ἡ Ἑλλάδα μὲ θεσμικὸ χαρακτήρα εἰσῆλθε στὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση. Οἱ διαχρονικὲς ἀξίες τῶν προγόνων μας καὶ τῆς χριστιανικῆς πίστης, ποὺ συνοδεύει τὴν πατρίδα καὶ τὸν πολιτισμό μας καταρρίπτονται. Τὰ σημεῖα τῶν καιρῶν γιὰ τὴν Δεύτερη Παρουσία τοῦ Χριστοῦ μας ἐξελίσσονται μὲ γεωμετρικὴ πρόοδο. Αὐτό, λοιπόν, παρατηρῶ νὰ συμβαίνει καὶ στὸ ἀνακῦψαν πρόβλημα τῆς σφραγίσεως τῶν ἱερῶν Ναῶν.

Ἐν ἀντιθέσει μὲ τὸν ὀρθολογισμὸ τῆς Δύσεως, οἱ χριστιανοὶ ὀφείλουμε νὰ βλέπουμε καὶ νὰ ἐρμηνεύουμε τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, μελετώντας τὴν Ἁγία Γραφή, ἀλλὰ καὶ νὰ διακρίνουμε αὐτὸ ἀπὸ τὰ γεγονότα ὅπως αὐτὰ ἐκτυλίσσονται στὸν ῥοῦν τῆς ἱστορίας. Μὲ βάση αὐτὴ τὴν ἀρχὴ παρατηροῦμε ὅτι, ὅταν ὁ παλαιὸς Ἰσραὴλ ἀπομακρυνόταν ἐκ τοῦ Θεοῦ καὶ υἱοθετοῦσε τὴν ἁμαρτία καὶ τὴν ἀνταρσία κατὰ τοῦ Θεοῦ, ἡ συνεπαγομένη παιδαγωγικὴ μάστιγα τοῦ Θεοῦ καὶ τὰ τρομακτικὰ καὶ σπαραξικάρδια δεινὰ ἦταν δεδομένα. Καὶ τώρα θεωροῦμε ὅτι ἡ παροῦσα κατάσταση ὀφείλεται στὴν ἐμμονή μας στὴν ἁμαρτία.

Δυστυχῶς ὁ λαὸς τοῦ Θεοῦ ὄχι μόνον δὲν ἀφυπνίζεται ἀπὸ τοὺς ἁρμοδίους, ἀλλὰ καὶ ἀπομακρύνεται ἀπὸ τὴν συνειδητοποίηση τῆς πτώσεως ἐκ τῆς προσεδρείας τοῦ Κτίστου καὶ παρακωλύονται οἱ θέλοντες ἐυσεβῶς ζῆν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ ἀπὸ τῆς νοητῆς τράπεζας καὶ βρύσης, τῆς θεοσώστου Κιβωτοῦ καὶ τοῦ κοινοῦ ἰατρείου, δηλαδὴ τὴν Ἐκκλησία καὶ λέγοντας σὲ αὐτὸ τὸ σημεῖο Ἐκκλησία ἐννοῶ τὸ Ναό, ὁ ὁποῖος πολὺ σωστὰ καλεῖται ἀπὸ τὸ λαό μας «Ἐκκλησία», διότι δείχνει αὐτό, ποὺ περιέχει ὁ Ναός, δηλαδὴ τὴν Ἐκκλησία, τὸ λαὸ τοῦ Θεοῦ.

Καθετὶ τὸ ὁποῖο ἀποφασίζεται καὶ διαπράττεται ἀπὸ ἐμᾶς τοὺς Χριστιανούς, πρέπει πρωτύτερα νὰ ἐξετάζεται ὑπὸ τὸ φῶς τοῦ εὐαγγελίου καὶ τῆς ἱερᾶς Παραδόσεως, ἡ ὁποῖα εἶναι ἡ ἐκφορὰ τῆς ζῶσας ἀληθείας καὶ μάλιστα χάριν τῆς κοινωνίας της μὲ τὴ ζωὴ ἀποδεικνύεται ποιοτική. Τοιουτοτρόπως βλέποντας τὰ πράγματα, ἔχουμε νὰ ἐπισημάνουμε τὰ ἐξῆς:

Ὁ ναὸς δὲν θεωρεῖται οὐδόλως κοινὸς τόπος. Σὲ αὐτὸν καὶ σὲ ὅλα τὰ ἀγιαστικὰ μέσα, ποὺ ὑπάρχουν ἐντὸς αὐτοῦ, ἐπενεργεῖ ἡ ἄκτιστος ἐνέργεια τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ καὶ ὡς ἀποτέλεσμα δὲν ἀποτελεῖ κίνδυνο μεταδόσεως νοσημάτων. Ἄλλως τε σχετικὰ μὲ τὴ λατρευτικὴ σύναξη τῶν πιστῶν, τὸ ἀδιάψευστο στόμα τοῦ Κυρίου μας λέγει: «οὗ γάρ εἰσι δύο ἢ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τὸ ἐμὸν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν» (Ματθ. ιη΄ 20).

Ὅπως, λοιπόν, ἀπὸ τὴ θεία Κοινωνία δὲ μεταδίδεται κανένα νόσημα, διότι εἶναι ὄντως τὸ σῶμα καὶ τὸ αἷμα τοῦ ἀναστάντος Κυρίου, τὸ ὁποῖο δὲν φιλοξενεῖ πάνω του τὴ φθορά, οὕτως καὶ στὴν λατρευτικὴ συνάθροιση τῶν πιστῶν βρίσκεται ἐν μέσῳ αὐτῶν ἀληθῶς καὶ ὁντολογικῶς ὁ Ἰησοῦς, ἡ πηγὴ τῆς ζωῆς, καὶ τοὺς ἐπισκιάζει ἡ χάρη τοῦ ἁγίου Πνεύματος.

Ἐὰν ὡστόσο ὁ Κύριος ἐπιτρέψει νὰ προσβληθεῖ κάποιος, δὲν πρέπει νὰ λησμονοῦμε, ὅτι αὐτὸς εἶναι ὁ Κύριος τῆς ζωῆς καὶ τοῦ θανάτου. Καὶ μάλιστα οἱ χριστιανοὶ ὀφείλουμε νὰ μὴν ἐγκλωβιζόμαστε στὸν παρόντα κόσμο, ἀδυνατώντας νὰ καταστήσουμε τὸ Θεὸ παντοκράτορα τῆς ζωῆς μας καὶ δίνοντας προβάδισμα σὲ αὐτὸν τὸν αἰῶνα ἔναντι τοῦ μέλλοντος αἰῶνος, ἀλλὰ νὰ κινούμαστε μὲ πλήρη συνείδηση τοῦ ἐσχατολογικοῦ μας προορισμοῦ.

Ἡ Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας διασώζει περιπτώσεις λοιμικῶν νόσων κατὰ τὶς ὁποῖες ἐπραγματοποιοῦντο λιτανεῖες καὶ λατρευτικὲς συνάξεις τῶν πιστῶν στοὺς ναοὺς πρὸς ἀναχαίτιση τῆς ἑκάστοτε ἀσθενείας. Ἐνδεικτικὰ θυμίζουμε τὴ διάσωση τῆς Λήμνου ὰπὸ τὴ λοιμικὴ νόσο μὲ τὴν παρέμβαση τοῦ ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ.

Ἡ ἀπαγόρευση τελέσεως τῶν ἀκολουθιῶν μὲ τὴ συμμετοχὴ τοῦ λαοῦ καὶ ἡ ἐπιτρεπομένη τέλεσή τους μόνον ὑπὸ τοῦ ἱερέως καὶ τοῦ ἱεροψάλτου ἀποτελεῖ διακωμώδηση καὶ ἐμπαιγμὸ τῆς ἐκφάνσεως αὐτῆς τῆς Ἐκκλησίας. Φέτος κατὰ τὴν περίοδο τῆς ἁγίας καὶ μεγάλης ἐβδομάδας ὁ πιστὸς λαὸς τῆς Πατρίδος μας παρέμεινε ἀμέτοχος. Εἶναι σημαντικὸ νὰ προσεχθεῖ ὅτι ἡ ἁγία καὶ μεγάλη ἐβδομάδα ἀποτελεῖ τὴν μόνη λειτουργικὴ περίοδο τοῦ χρόνου, ποὺ συνδέει τοὺς περισσοτέρους σημερινοὺς Ἕλληνες μὲ τὴν λειτουργικὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας μας. Δυστυχῶς ἡ ἀπαγόρευση τῆς συμμετοχῆς τῶν πιστῶν στὴ θεία λατρεία συνεχίζεται καὶ ὕστερα ἀπὸ τὴν ἄρση τῶν περιοριστικῶν μέτρων μᾶλλον θὰ ἐπαναληφθεῖ στὸ ἐγγὺς μέλλον.

Στὴν ἀντίληψη, ὅτι εἶναι δυνατὴ ἡ μόλυνση τῶν ἀνθρώπων ἐντὸς τῶν ἱερῶν Ναῶν καθὼς καὶ ἡ μετάδοση μικροβίων ἀπὸ τὶς ἱερὲς Εἰκόνες, τὰ ἱερὰ λείψανα, τὰ ἱερὰ Εὐαγγέλλια, τὸν Τίμιο Σταυρό, τὰ χέρια τῶν ἱερέων καὶ καθετὶ ἀφιερωμένο στὸ Θεό, ποὺ λόγῳ τῆς σχέσεώς τους μὲ τὸ Θεὸ εἶναι μέτοχα τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ, δηλαδὴ τῶν ἀκτίστων θείων ἐνεργειῶν, εἶναι φανερὴ ἡ ἐπίδραση ἀπὸ τὴ Δύση. Ὑποβόσκει στὴν σκέψη αὐτῶν, ποὺ ἰσχυρίζονται κίνδυνο μετάδοσης ἀπὸ τὰ ἀγιαστικὰ μέσα τῆς Ἐκκλησίας, ἡ αἵρεση τοῦ Βαρλαάμ, ποὺ ἠρνεῖτο τὴ μετόχὴ τοῦ ἀνθρώπου στὶς ἄκτιστες θεῖες ἐνέργειες.

Ἐπισπροσθέτως οἱ ἰχυριζόμενοι μόνον ὑπόκλιση καὶ ἀποφυγὴ ἀσπασμοῦ τῶν σεπτῶν εἰκόνων ἐμφοροῦνται ὑπὸ εἰκονομαχικῶν ἀντιλήψεων καὶ ἄρνηση τοῦ δόγματος τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου ὅτι «ἡ γὰρ τῆς εἰκόνος τιμὴ ἐπὶ τὸ πρωτότυπον διαβαίνει». Ἀρνοῦνται ὅτι ἡ θεία Χάρη διαπορθμεύεται στοὺς προσκυνοῦντες τὶς ἅγιες Εἰκόνες, ἀφοῦ κατ’ αὐτοὺς ἀποτελοῦν φορέας ἀσθενειῶν.

Ἐν κατακλείδι, συμπεραίνουμε ὅτι δὲν ὑπάρχει φόβος μεταδόσεως κάποιου νοσήματος ἐντὸς τοῦ χώρου τῆς θείας λατρείας καὶ τῶν συμπεριλαμβανομένων σὲ αὐτήν. Ἡ ἀντίθετη ἄποψη εἶναι προβληματική, ἀφοῦ εἶναι ἀδύνατον ἡ πηγὴ τοῦ ἁγιασμοῦ νὰ εἶναι συνάμα καὶ πηγὴ φθορᾶς. Μιά τέτοια ἀντίληψη ὑποκρύπτει αἱρετικὲς δοξασίες καὶ ἀποτελεῖ κίνδυνο βλασφημίας κατὰ τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Ὁ παράλογος φόβος ἐνώπιον τοῦ θανάτου, ὁ ὁποῖος-θάνατος- κατελύθη διὰ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, ἀπετέλεσε ἱκανὸ μέσο καὶ ὅπλο στὰ χέρια τῶν ἀντίθεων δυνάμεων νὰ πλήξουν καὶ νὰ λαβώσουν τὴν καρδία τῆς Ὀρθοδοξίας, τὴ θεία Λειτουργία καὶ τὸ πλαίσιο μέσα στὸ ὁποῖο αὐτὴ ἐντάσσεται. Ὁ παράλογος φόβος ἐνώπιον τοῦ θανάτου διαρκῶς ἀποδυναμώνει τὴν ἀγάπη πρὸς τὸν πλησίον. Ξεχάσαμε τὸ «Χριστὸς ἀνέστη, χαρά μου» τοῦ ἁγίου Σεραφεὶμ τοῦ Σάρωφ καὶ ὁδηγηθήκαμε νὰ τὸ ἀντικαταστήσουμε μὲ τὸ «ὁ ἄλλος εἶναι ἡ κόλαση» τοῦ Σάρτρ.