Το ωραιότερο και σημαντικότερο βυζαντινό μνημείο της Κρήτης βρίσκεται στο νομό Χανίων, στα διοικητικά όρια του δήμου Πλατανιά της επαρχίας Κισσάμου και πιο συγκεκριμένα στο μικρό χωριό Επισκοπή Κισσάμου.
Ο ναός είναι αφιερωμένος στον Μιχαήλ Αρχάγγελο και έχει το μοναδικό στην Ελλάδα αρχιτεκτονικό χαρακτηριστικό της κυκλικής κάτοψης, γι' αυτό και ονομάζεται Ροτόντα μαζί με την αντίστοιχη Ροτόντα της Θεσσαλονίκης.
Η Ροτόντα της Επισκοπής μαζί με την αντίστοιχη της Θεσσαλονίκηςαποτελούν τα δύο πιο καλοδιατηρημένα βυζαντινά μνημεία του συγκεκριμένου ρυθμού, από τα 3 συνολικά που εδράζονται στη Βαλκανική χερσόνησο.
Η Ροτόντα χρονολογείται από τον 6ο μ.Χ. αιώνα και εντάσσεται στην παλαιοχριστιανική περίοδο,παρουσιάζοντας εξαιρετικό αρχιτεκτονικό και τοιχογραφικό ενδιαφέρον.
Πρόκειται για μοναδικό στην Κρήτη περίκεντρο οικοδόμημα, το οποίο εγγράφεται σε ορθογώνια κάτοψη, με ημικυλινδρική κόγχη και θολοσκέπαστα παστοφόρια εκατέρωθεν,θολοσκέπαστο νάρθηκα και αίθριο. Χαρακτηριστικός είναι ο μεγάλων διαστάσεων τρούλλος που καλύπτει τον πυρήνα του ναού και ο οποίος εξωτερικά παρουσιάζει βαθμιδωτή διάρθρωση από ομόκεντρες στεφάνες. Τα ψηφιδωτά δάπεδα φέρουν διάκοσμο που σύμφωνα με την τάση της εποχής συνδυάζει φυτικά(κληματίδες, φύλλα κισσού) και διακοσμητικά (φολίδες, πλαίσια από τεμνόμενα ημικύκλια) μοτίβα με την παρεμβολή έμψυχων όντων (ιχθύων).
Οι τοιχογραφίες του ναού έχουν διασωθεί αποσπασματικά σε τέσσερα ή πέντε στρώματα. Το αρχικό στρώμα έχει χρονολογηθεί στον 7ο αι. και περιλαμβάνει παράστασηΑνάληψης και στηθάρια αγίων στον τρούλλο,παράσταση του Ευαγγελιστή Ματθαίου στο νάρθηκα,του Αγίου Γεωργίου και αφιερωτή στο νότιο παστοφόριο και αρχαγγέλου στο τεταρτοσφαίριο της κόγχης του ιερού.Στο δεύτερο στρώμα έχουν αποκαλυφθεί τμήματα τοιχογραφιών που ανάγονται στην περίοδο της Εικονομαχίας με ανεικονικά θέματα σταυρών. Το τρίτο στρώμα, των μέσων βυζαντινών χρόνων, αποτελεί δείγμα υψηλής ζωγραφικής τέχνης με επιρροές από την κομνήνεια τέχνη της πρωτεύουσας και συνδέεται με το ιστορικό γεγονός της μεταφοράς της έδρας της Επισκοπής Κισσάμου στο ναό του Αρχαγγέλου Μιχαήλκατά τη δεύτερη βυζαντινή περίοδο (961-1204).
Η εκκλησία και τα γύρω επισκοπικά κτίρια έχουν εξωτερική διακόσμηση με πλίνθους. Μέσα στην εκκλησία, καμάρες στολίζουν τον κύριο χώρο κάτω από τον κυλινδρικό θόλο. Το πάτωμα είναι μωσαϊκό από άσπρο και μαύρο χαλίκι και συχνά εικονίζονται φύλλα σε σχήμα καρδιάς.
Το 1994 πραγματοποιήθηκαν ανασκαφές στον περίβολο του ναού, όπου αποκαλύφθηκε ένα αξιόλογο βυζαντινό νεκροταφείο που τοποθετείται χρονικά στο 700μ.Χ. περίπου.
Λόγω του ασυνήθιστου σχήματος του τρούλου η Ροτόντα δικαίως θεωρείται ως ένα αριστούργημα της βυζαντινής θρησκευτικής παράδοσης και αρχιτεκτονικής, ενώ επίσης και οι τοιχογραφίες που φιλοξενεί υπερτονίζουν τη σπουδαιότητα του ναού.
Όπως έγραψα παραπάνω ο ναός βρίσκεται στο χωριό Επισκοπή, κοντά στην κωμόπολη του Κολυμπαρίου, στον οδικό άξονα Κολυμπάρι, Σπηλιά, Δρακώνα, Επισκοπή, Άστρικας.
Αν και πρόκειται σύμφωνα με τις επίσημες αρχές για το σημαντικότερο βυζαντινό μνημείο του νησιού, η Ροτόντα εδώ και μια διετία παραμένει κλειστή και μη επισκέψιμη λόγω έλλειψης φύλακα, οπότε δεν δίνεται η δυνατότητα στους τουρίστες να θαυμάσουν τις σπάνιες τοιχογραφίες και όχι μόνο του ναού, ασχέτως εάν συγκαταλέγεται σε όλους τους τουριστικούς οδηγούς.
Πληροφορίες για τα τεχνικά και κατασκευαστικά στοιχεία του ναού βρήκα από τον ιστότοπο του υπουργείου πολιτισμού.
Παραθέτω αρκετές φωτογραφίες από το ναό, αλλά και το παρακείμενο παλαιοχριστιανικό νεκροταφείο από το Φεβρουάριο του 2012.
Ο ναός είναι αφιερωμένος στον Μιχαήλ Αρχάγγελο και έχει το μοναδικό στην Ελλάδα αρχιτεκτονικό χαρακτηριστικό της κυκλικής κάτοψης, γι' αυτό και ονομάζεται Ροτόντα μαζί με την αντίστοιχη Ροτόντα της Θεσσαλονίκης.
Η Ροτόντα της Επισκοπής μαζί με την αντίστοιχη της Θεσσαλονίκηςαποτελούν τα δύο πιο καλοδιατηρημένα βυζαντινά μνημεία του συγκεκριμένου ρυθμού, από τα 3 συνολικά που εδράζονται στη Βαλκανική χερσόνησο.
Η Ροτόντα χρονολογείται από τον 6ο μ.Χ. αιώνα και εντάσσεται στην παλαιοχριστιανική περίοδο,παρουσιάζοντας εξαιρετικό αρχιτεκτονικό και τοιχογραφικό ενδιαφέρον.
Πρόκειται για μοναδικό στην Κρήτη περίκεντρο οικοδόμημα, το οποίο εγγράφεται σε ορθογώνια κάτοψη, με ημικυλινδρική κόγχη και θολοσκέπαστα παστοφόρια εκατέρωθεν,θολοσκέπαστο νάρθηκα και αίθριο. Χαρακτηριστικός είναι ο μεγάλων διαστάσεων τρούλλος που καλύπτει τον πυρήνα του ναού και ο οποίος εξωτερικά παρουσιάζει βαθμιδωτή διάρθρωση από ομόκεντρες στεφάνες. Τα ψηφιδωτά δάπεδα φέρουν διάκοσμο που σύμφωνα με την τάση της εποχής συνδυάζει φυτικά(κληματίδες, φύλλα κισσού) και διακοσμητικά (φολίδες, πλαίσια από τεμνόμενα ημικύκλια) μοτίβα με την παρεμβολή έμψυχων όντων (ιχθύων).
Οι τοιχογραφίες του ναού έχουν διασωθεί αποσπασματικά σε τέσσερα ή πέντε στρώματα. Το αρχικό στρώμα έχει χρονολογηθεί στον 7ο αι. και περιλαμβάνει παράστασηΑνάληψης και στηθάρια αγίων στον τρούλλο,παράσταση του Ευαγγελιστή Ματθαίου στο νάρθηκα,του Αγίου Γεωργίου και αφιερωτή στο νότιο παστοφόριο και αρχαγγέλου στο τεταρτοσφαίριο της κόγχης του ιερού.Στο δεύτερο στρώμα έχουν αποκαλυφθεί τμήματα τοιχογραφιών που ανάγονται στην περίοδο της Εικονομαχίας με ανεικονικά θέματα σταυρών. Το τρίτο στρώμα, των μέσων βυζαντινών χρόνων, αποτελεί δείγμα υψηλής ζωγραφικής τέχνης με επιρροές από την κομνήνεια τέχνη της πρωτεύουσας και συνδέεται με το ιστορικό γεγονός της μεταφοράς της έδρας της Επισκοπής Κισσάμου στο ναό του Αρχαγγέλου Μιχαήλκατά τη δεύτερη βυζαντινή περίοδο (961-1204).
Η εκκλησία και τα γύρω επισκοπικά κτίρια έχουν εξωτερική διακόσμηση με πλίνθους. Μέσα στην εκκλησία, καμάρες στολίζουν τον κύριο χώρο κάτω από τον κυλινδρικό θόλο. Το πάτωμα είναι μωσαϊκό από άσπρο και μαύρο χαλίκι και συχνά εικονίζονται φύλλα σε σχήμα καρδιάς.
Το 1994 πραγματοποιήθηκαν ανασκαφές στον περίβολο του ναού, όπου αποκαλύφθηκε ένα αξιόλογο βυζαντινό νεκροταφείο που τοποθετείται χρονικά στο 700μ.Χ. περίπου.
Λόγω του ασυνήθιστου σχήματος του τρούλου η Ροτόντα δικαίως θεωρείται ως ένα αριστούργημα της βυζαντινής θρησκευτικής παράδοσης και αρχιτεκτονικής, ενώ επίσης και οι τοιχογραφίες που φιλοξενεί υπερτονίζουν τη σπουδαιότητα του ναού.
Όπως έγραψα παραπάνω ο ναός βρίσκεται στο χωριό Επισκοπή, κοντά στην κωμόπολη του Κολυμπαρίου, στον οδικό άξονα Κολυμπάρι, Σπηλιά, Δρακώνα, Επισκοπή, Άστρικας.
Αν και πρόκειται σύμφωνα με τις επίσημες αρχές για το σημαντικότερο βυζαντινό μνημείο του νησιού, η Ροτόντα εδώ και μια διετία παραμένει κλειστή και μη επισκέψιμη λόγω έλλειψης φύλακα, οπότε δεν δίνεται η δυνατότητα στους τουρίστες να θαυμάσουν τις σπάνιες τοιχογραφίες και όχι μόνο του ναού, ασχέτως εάν συγκαταλέγεται σε όλους τους τουριστικούς οδηγούς.
Πληροφορίες για τα τεχνικά και κατασκευαστικά στοιχεία του ναού βρήκα από τον ιστότοπο του υπουργείου πολιτισμού.
Παραθέτω αρκετές φωτογραφίες από το ναό, αλλά και το παρακείμενο παλαιοχριστιανικό νεκροταφείο από το Φεβρουάριο του 2012.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
