Συνομιλία με την Αλεξάνδρα Λαγού, πνευματική κόρη του Γέροντος Εφραίμ
Ο Γέροντας Εφραίμ Φιλοθεΐτης (της Αριζόνας) ήταν πνευματικό τέκνο του μεγάλου Γέροντος Ιωσήφ Ησυχαστή, που έγραψε για τον πνευματικό πατέρα του το εκπληκτικό βιβλίο «Ο Γέροντάς μου. Ιωσήφ ο Ησυχαστής και Σπηλαιώτης». «Φιλοθεΐτη» άρχισαν να τον αποκαλούν από το 1973, όταν εξελέγη ηγούμενος της Ιεράς Μονής Φιλοθέου στο Άγιον Όρος και σε σύντομο χρονικό διάστημα αναγέννησε τον μοναχικό και ασκητικό βίο. Ύστερα από αυτό, η Ιερά Κοινότητα Αγίου Όρους έδωσε ευλογία στον Γέροντα Εφραίμ να επεκτείνει και να γεμίσει με τους αναζητούντες τον μοναχικό βίο ακόμα τρία μοναστήρια: Το Ξηροποτάμου, το Κωνσταμονίτου και το Καρακάλλου. Αυτά τα μοναστήρια μέχρι του θανάτου του Γέροντα έμεναν κάτω από την πνευματική καθοδήγησή του, όπως και άλλα ανδρικά και γυναικεία μοναστήρια στην Ελλάδα και στη Βόρεια Αμερική.
Το 1960 ο ορθόδοξος Έλληνας ιερέας και θεολόγος πρωτοπρεσβύτερος Ιωάννης Ρωμανίδης έγραψε: «Οι αγιορείτες πατέρες πρέπει οπωσδήποτε να στείλουν τους αντιπροσώπους τους στις ΗΠΑ και να ιδρύσουν εκεί μοναστήρια, αλλιώς η Ορθοδοξία στην ήπειρο της Αμερικής θα εξαφανισθεί». Ύστερα από μερικά χρόνια κατέστη δυνατόν να πραγματοποιηθούν αυτά τα προφητικά λόγια, με προσπάθειες ενός και μόνο ανθρώπου. Τα μοναστήρια του Γέροντα Εφραίμ εμφανίστηκαν σε πολλές περιοχές των ΗΠΑ και του Καναδά: Στη Νέα Υόρκη, το Τέξας, τη Φλόριδα, την Ουάσιγκτον, τη Βόρεια Καρολίνα, την Πενσιλβάνια, το Ιλινόις, την Καλιφόρνια, το Μίτσιγκαν, το Μοντρεάλ και το Τορόντο. Το κύριο μοναστήρι ανάμεσά τους είναι η Ιερά Μονή Αγίου Αντωνίου στην Αριζόνα. Γι’ αυτό άρχισαν ν’ αποκαλούν τον Γέροντα «της Αριζόνας».
Η πύλη Pravoslavie.ru μίλησε με το πνευματικό τέκνο του, ένα πολύ ενδιαφέρον πρόσωπο, την Αλεξάνδρα Λαγού. Επίσης, η Αλεξάνδρα τρεφόταν πνευματικά στη μακάρια Γερόντισσα Μακρίνα, καθηγουμένη της Ιεράς Μονής Παναγίας Οδηγήτριας, κοντά στον Βόλο, που ιδρύθηκε με την ευλογία του μεγάλου Γέροντα Ιωσήφ Ησυχαστή. Η Αλεξάνδρα γνωρίζει πολλούς ευλαβείς ασκητές της σύγχρονης Ελλάδος. Έτυχε να μιλήσει και με τον Όσιο Παΐσιο Αγιορείτη. Ο Άγιος της είπε για τον πνευματικό της: «Έχεις τόσο μεγάλο Γέροντα!».
Η Αλεξάνδρα είναι καθηγήτρια Ιστορίας και Αρχαιολογίας. Πολλά χρόνια δούλευε σε μια έδρα της Ιατρικής Σχολής στα Ιωάννινα. Με την ευλογία του πνευματικού πατέρα, στη δουλειά της πάντοτε προσπαθούσε να βασίζεται στην πατρική παράδοση και να διδάσκει στη βάση του ορθόδοξου τρόπου σκέψης. Στο σπίτι της Αλεξάνδρας και του συζύγου της, Γεωργίου Λαγού, καθηγητή νευρολογίας στην ίδια Ιατρική Σχολή, συχνά φιλοξενούνταν οι μοναχοί και οι μοναχές, πνευματικοί, οι καθηγούμενες από τα μοναστήρια του Γέροντα Εφραίμ και τα πνευματικά τέκνα του εκ των κοσμικών.
Η Αλεξάνδρα είχε την τύχη όχι μόνο να γνωρίσει από κοντά και να γίνει φίλη με πολλά πνευματικά τέκνα του Γέροντα Εφραίμ, αλλά και να φιλοξενηθεί πολλές φορές στα μοναστήρια του, κάθε φορά για μεγάλο χρονικό διάστημα, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Αμερική. Η οικογένειά της πάντα συνέδραμε τον Γέροντα και τα έργα του. Γι’ αυτό μπορούμε να πούμε ότι η οικοδόμηση των μοναστηριών του Γέροντα γινόταν μπροστά στα μάτια της. Επί του παρόντος, η Αλεξάνδρα ζει στην Αριζόνα, κοντά στο μοναστήρι Αγίου Αντωνίου του Μεγάλου και με την ευλογία του Γέροντα εκτελεί κατηχητικό έργο, πραγματοποιώντας κυριακάτικες ομιλίες για τις προσκυνήτριες της μονής, καθώς και μαθήματα Αρχαίων και Νέων Ελληνικών, για όσους το επιθυμούν.
***
Σημείωση: Η συνομιλία με την έλαβε χώρα εν όσο ο Γέρων Εφραίμ ήταν εν ζωή, το 2016.
– Κυρία Αλεξάνδρα, μπορείτε να μας μιλήσετε για το πώς γίνατε πνευματικό παιδί του Γέροντα Εφραίμ;
– Εγώ και ο σύζυγός μου είμαστε πνευματικά παιδιά του Γέροντα Εφραίμ εδώ και 30 χρόνια. Τον γνωρίσαμε το 1986 και με τη χάρη του Θεού ο Γέροντας έγινε πνευματικός πατέρας για όλη την οικογένειά μας. Την πρώτη μέρα της γνωριμίας μας, ο Γέροντας, με μεγάλο ενθουσιασμό, μοιράστηκε μαζί μας τα σχέδιά του, σε ό,τι αφορούσε στο «μεγάλο έργο του», δηλαδή στην οικοδόμηση μοναστηριών.
Όλοι μας ξέρουμε ότι ο Γέροντας Εφραίμ έχτισε 18 μοναστήρια στη Βόρεια Αμερική. Όμως, παράλληλα με το χτίσιμο καινούργιων μοναστηριών στη Βόρεια Αμερική, αποκαθιστούσε και τα παλιά ελληνικά μοναστήρια, που ήταν κατεστραμμένα και εγκαταλελειμμένα από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Στην Ελλάδα, όπως και στη Ρωσία, πολλά υπέροχα μοναστήρια βρίσκονταν και βρίσκονται μέχρι τώρα σε ερήμωση, επειδή δεν αρκούν τα οικονομικά μέσα για την αποκατάστασή τους, καθώς λείπουν και οι πιθανοί ένοικοί τους. Έτσι, το πρώτο μέρος «του μεγάλου έργου» του ο Γέροντας το πραγματοποιούσε στη Βόρεια Αμερική και το άλλο στην Ελλάδα.
– Κυρία Αλεξάνδρα, σας μιλούσε ο πνευματικός πατέρας σας για τον Γέροντά του, τον Ιωσήφ Ησυχαστή; Αν του είχε αποκαλυφθεί, ότι ο πνευματικός γιος του θα χτίσει τα μοναστήρια;
– Τα πνευματικά τέκνα του Γέροντα Εφραίμ συχνά αποκαλούν τον Γέροντα Ιωσήφ «παππού», επειδή ήταν πνευματικός πατέρας του δικού τους πνευματικού. Όταν ο παππούς Ιωσήφ ήταν ακόμα εν ζωή, είπε στον πατέρα Εφραίμ ότι ειδοποιήθηκε από τον Θεό ότι ο πατήρ Εφραίμ στο μέλλον θα κάνει μεγάλο έργο. Ο παππούς Ιωσήφ φρόντιζε, ώστε ο πνευματικός γιος του να τρώει καλά και του έλεγε: «Τρώγε, τρώγε, κούτσικο, στο μέλλον σε περιμένει μεγάλος αγώνας, μεγάλο έργο θα κάνεις».
Στο βιβλίο του ο Γέροντας Εφραίμ αναφέρει, ότι μια φορά ο Γέρων Ιωσήφ του είπε: «Θα έρθει η ώρα και θα μιλάς εις το μέσον της εκκλησίας». Ο πατήρ Εφραίμ τότε σκέφτηκε: «Το εκκλησάκι μας (ο ναός της σκήτης) μόλις χωρά τρία άτομα. Είναι, άραγε, μεγάλο πράγμα να μιλάς κάποτε εις το μέσον της!»
Ο Γέροντας Εφραίμ πέρασε πολύ αυστηρή εκπαίδευση από τον Γέροντά του. Σε κανέναν από τους υποτακτικούς του ο Γέροντας Ιωσήφ δεν φερόταν τόσο αυστηρά, όπως στον πατέρα Εφραίμ, ακριβώς επειδή ήξερε τι έργο τον περιμένει στο μέλλον.
Πριν πεθάνει, ο Γέροντας Ιωσήφ είχε κανονίσει του μαθητές του, ποιος και με ποιον πρέπει να μείνει μετά τον θάνατό του. Ώς υποτακτικό του πατρός Εφραίμ όρισε τον πατέρα Ιωσήφ, ο οποίος στη συνέχεια υπηρετούσε στην Πορταριά στη διάρκεια πολλών ετών. Επίσης, ο Γέροντας Ιωσήφ ανέθεσε στον πατέρα Εφραίμ να λάβει την πνευματική καθοδήγηση μια μικρή γυναικεία αδελφότητα στον Βόλο. Σ’ αυτήν την αδελφότητα έμενε και η μητέρα του Γέροντα Εφραίμ, η Γερόντισσα Μακρίνα (Μαρία τότε). Ύστερα η κοινότητα αυτή έκανε την αρχή για το περίφημο γυναικείο μοναστήρι στην Πορταριά.
– Κυρία Αλεξάνδρα, θα μπορούσαμε να μας πείτε πώς χάρη στον Γέροντα Εφραίμ αυτό το μοναστήρι έγινε «μητρικό μοναστήρι» για πολλά άλλα γυναικεία μοναστήρια;
– Μεταξύ των πνευματικών τέκνων του Γέροντα Εφραίμ, το μοναστήρι στην Πορταριά το ονομάζουν «μητρόπολη», που σημαίνει «μητρική πόλη». Στις ελληνικές πόλεις, συνήθως, η «μητρόπολη» είναι το πιο παλιό μέρος της πόλεως, από το οποίο «γεννιέται» η υπόλοιπη πόλη. Στην περίπτωση της μονής της Πορταριάς θεωρείται ότι αυτό το μοναστήρι έγινε «μητρικό» για όλα τα υπόλοιπα γυναικεία μοναστήρια του Γέροντα. Έτσι έχει η ιστορία.
Υπό την καθοδήγηση τέτοιων μεγάλων ασκητών, όπως ο Γέροντας Εφραίμ και η Γερόντισσα Μακρίνα, οι αδελφές της μονής στην Πορταριά άρχισαν γρήγορα να προκόβουν πνευματικά και ν’ αποκτούν αρετές. Όταν ο Γέροντας ίδρυσε τα μοναστήρια στην Ελλάδα και ύστερα στην Αμερική, το ένα μετά το άλλο, χρειάστηκε πνευματικά έμπειρες μοναχές, που να γνωρίζουν καλά τις παραδόσεις, τις οποίες ο Γέροντας Εφραίμ και η Γερόντισσα Μακρίνα υιοθέτησαν από τον παππού Ιωσήφ. Ακριβώς τέτοιες μοναχές ο Γέρων Εφραίμ επιδίωκε να κάνει πρώτες ενοίκους στα μοναστήρια του, ώστε να μπορέσουν μετά να μεταδώσουν τις πνευματικές παραδόσεις του Γέροντα Ιωσήφ Ησυχαστή στις επόμενες γενιές μοναχών.
– Ποια ακριβώς μοναστήρια εγκαινιάστηκαν;
– Στην αρχή, ο Γέρων Εφραίμ κατάφερε να πείσει τη Γερόντισσα Μακρίνα ν’ αφήσει μερικές αδελφές να πάνε στα πρώτα δύο μοναστήρια, που είχαν ανοίξει στην Ελλάδα, την Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Σερρών και την Ιερά Μονή Αρχαγγέλου Μιχαήλ στη Θάσο.
Στις αρχές του 1980 ο Γέρων Εφραίμ μετακόμισε τη μητέρα του, μοναχή Θεοφανώ († 1986), και άλλες μοναχές στο πρόσφατα ιδρυμένο μετόχι της μονής Φιλοθέου στη Θάσο. Η Γερόντισσα Εφραιμία, η οποία μέχρι σήμερα είναι καθηγουμένη της μονής στη Θάσο, ήταν τότε νέα κοπέλα από τον Βόλο. Συχνά επισκεπτόταν το μοναστήρι στην Πορταριά, ήξερε τον Γέροντα Εφραίμ, τη Γερόντισσα Μακρίνα, τη Γερόντισσα Θεοφανώ. Μπορούμε να πούμε ότι μεγάλωσε στα χέρια τους.
Ύστερα, ο Γέροντας Εφραίμ πήρε τέσσερις αδελφές από την Πορταριά: Τη Φεβρωνία, τη Μαρκέλλα, τη Θέκλα και τη Βρυαίνη, και ίδρυσε το μοναστήρι στις Σέρρες, ορίζοντας καθηγουμένη της μονής τη μοναχή Φεβρωνία. Μετά από αυτό, η Γερόντισσα Μακρίνα είπε ότι δεν θα επιτρέψει να φύγουν και άλλες μοναχές από το μοναστήρι. Όταν ο Γέροντας τη ρώτησε γι’ αυτό, του απάντησε: «Ενώ ζω, δεν μπορώ να δώσω άλλες». Ήταν πολύ ευαίσθητος άνθρωπος η Γερόντισσα, αγαπούσε τις αδελφές της, και, βλέποντας τις δυσκολίες που περνούσαν, όταν έβγαιναν από το μοναστήρι, τις λυπόταν πολύ και ανησυχούσε γι’ αυτές, ως καλή μητέρα.
– Κυρία Αλεξάνδρα, τον ίδιο καιρό ο Γέρων Εφραίμ αρχίζει να χτίζει τα μοναστήρια και στην Αμερική...
– Ναι, τον ίδιο καιρό ο Γέρων Εφραίμ άρχισε τακτικά να επισκέπτεται τη Βόρεια Αμερική –τον Καναδά και τις ΗΠΑ. Στην αρχή πήγαινε εκεί για έναν – δυο μήνες τον χρόνο. Ο Γέροντας είδε ότι πολλές οικογένειες μεταναστών έχουν ανάγκη από πνευματική υποστήριξη, εξομολόγηση, Θεία Λειτουργία, τον λόγο του Θεού. Μια φορά, ένα πνευματικό τέκνο του Γέροντα τον προσκάλεσε στη Χαβάη, ώστε να εξομολογήσει τους ντόπιους ορθόδοξους χριστιανούς. Εκεί ο Γέροντας είδε ένα όραμα. Είδε τον παππού Ιωσήφ, που έβαλε μπροστά του πολλά πορτοκάλια, λέγοντας: «Θα φυτεύουμε πορτοκάλια, κούτσικο! Θα δεις πόσους καρπούς θα βγάλουμε!». Με αυτό το όραμα ο Γέρων Εφραίμ κατάλαβε ότι πρέπει να κοπιάσει στην Αμερική.
Κάποια στιγμή άκουσε τη φωνή του Χριστού, ο Οποίος του έλεγε: «Όχι, θα Μου κάνεις υπακοή και θα το αναλάβεις»
Στη διάρκεια 10 ετών, όταν ο Γέροντας τακτικά επισκεπτόταν την Αμερική, συνειδητοποίησε ότι δυο – τρεις μήνες δεν αρκούν για την οικοδόμηση των μοναστηριών. Επίσης, το ίδιο του αποκάλυψε και ο Θεός, ότι πρέπει να ιδρύσει μοναστήρια στην Αμερική. Ο Γέροντας στις ομιλίες του μας διηγήθηκε όλη την ιστορία του. Στην αρχή δεν ήθελε ν’ αναλάβει αυτό το «μεγάλο έργο» οικοδόμησης μοναστηριών. Προσευχόταν στον Κύριο, λέγοντας ότι δεν μπορεί να το αναλάβει. Κάποια στιγμή άκουσε τη φωνή του Χριστού, ο Οποίος του έλεγε: «Όχι, θα Μου κάνεις υπακοή και θα το αναλάβεις». Τότε ο Γέροντας απάντησε: «Εντάξει, Κύριε, όμως δώσε μου τόση αγάπη, ώστε να είναι αρκετή για όλους τους ανθρώπους, που θα προσέρχονται σ’ εμένα».
Από πού εμφανίστηκε ο αριθμός 20 (μοναστηριών στην Αμερική); Ο Κυριάκος Μαρκίδης, στο έργο του «Δώρα της Ερήμου» (2005), αναφέρει ότι ο σκοπός του Γέροντα ήταν να χτίσει στην Αμερική τόσα μοναστήρια όσα υπάρχουν στο Άγιον Όρος. Γιατί έπρεπε να χτιστούν τα μοναστήρια ακριβώς στην Αμερική; Ο Γέροντας στις ομιλίες του έλεγε ότι το έργο οικοδόμησης των μοναστηριών πρέπει να πραγματοποιηθεί, σκεπτόμενος το μέλλον, όταν θα έρθει ο «εχθρός» (Αντίχριστος) και ακριβώς στην Αμερική, επειδή από ’κεί όλα ξεκινούν και οι άνθρωποι εκεί έχουν ανάγκη από πνευματική καθοδήγηση και βοήθεια.
– Ποια γυναικεία μοναστήρια ίδρυσε ο Γέροντας στην Αμερική; Ποιες μοναχές έγιναν Γερόντισσες σ’ αυτά;
– Το πρώτο μοναστήρι, που εγκαινιάστηκε στην Αμερική το 1989, ήταν η Ιερά Μονή της Γεννήσεως της Θεοτόκου, στην Πενσιλβάνια. Η πρώτη Γερόντισσα εκεί ήταν η μακάρια Γερόντισσα Ταξιαρχία († 1994). Η Γερόντισσα Ταξιαρχία ήταν αγία ψυχή, επιλεγμένη από τον Θεό. Είχε τα ίδια σπουδαία χαρίσματα, όπως η Γερόντισσα Μακρίνα. Μετά την κοίμησή της, η Γερόντισσα Μακρίνα έλεγε γι’ αυτήν τα εξής: «Ποτέ δεν με είχε λυπήσει, ποτέ δεν μου αντιμιλούσε. Άγγελος ήταν». Η Γερόντισσα Μακρίνα ήταν στενά δεμένη με τη Γερόντισσα Ταξιαρχία και πάντα ανησυχούσε γι’ αυτήν. Η Γερόντισσα Ταξιαρχία ήταν εξαιρετικά όμορφη, αγαθή, τρυφερή και χαμογελαστή γυναίκα. Δεν είχε την αυστηρότητα, που συχνά βλέπουμε σε μονάζουσες.
Μετά από την αναχώρηση για τις ΗΠΑ το 1989, η Γερόντισσα Ταξιαρχία έγραφε στη Γερόντισσα Μακρίνα επιστολές, στα περιεχόμενα των οποίων αποτυπωνόταν ο πόνος. Ήταν φανερό πόσο δύσκολη ήταν η ζωή μακριά από το μοναστήρι της, σε ξένη χώρα, χωρίς γνώσεις της ντόπιας γλώσσας, χωρίς κανέναν γνωστό άνθρωπο. Στην αρχή δεν είχε καμία αδελφή και έμενε στο μοναστήρι εντελώς μόνη της. Η Γερόντισσα Μακρίνα μια φορά πήγε στις ΗΠΑ για να δει την αγαπημένη αδελφή της και με τα ίδια της τα μάτια είδε τις δυσκολίες της. Εξ αυτού του γεγονότος οδηγήθηκε στην απόφαση να μην αφήνει άλλες αδελφές να φύγουν από το μοναστήρι.
Γι’ αυτό, παρ’ όλο που ο Γέροντας θα προτιμούσε να πάρει όλες τις αδελφές για την Αμερική από την Πορταριά, η Γερόντισσα Μακρίνα είπε: «Ενώ ζω, δεν μπορώ να δώσω άλλες». Έτσι, ο Γέροντας άρχισε να παίρνει αδελφές για την Αμερική από τη Θάσο και τις Σέρρες.
Κάτι εξαιρετικά αναπάντεχο, κάποιο σημάδι από τον ουρανό έλαβε χώρα την ημέρα της κηδείας της Γερόντισσας Ταξιαρχίας. Έζησε στην Αμερική λιγότερο από πέντε χρόνια και εκοιμήθη στις 3 Αυγούστου του 1994, νικημένη από τον καρκίνο. Στην κηδεία της στην Πενσιλαβάνια συγκεντρώθηκε σχεδόν όλη η πνευματική οικογένεια του Γέροντα Εφραίμ. Ήρθε με το αεροπλάνο η Γερόντισσα Μακρίνα και μερικές άλλες αδελφές από την Ελλάδα, ήρθαν και κάποιες Αμερικανίδες Γερόντισσες, ήρθε και ο ίδιος ο Γέροντας Εφραίμ από το Άγιον Όρος.
Έγινε θαύμα: Το πρόσωπο της κεκοιμημένης Γερόντισσας Ταξιαρχίας άρχισε ν’ αναδύει μύρο, που υπερευωδίαζε
Λίγο πριν τον ενταφιασμό έγινε θαύμα: Το πρόσωπο της κεκοιμημένης Γερόντισσας Ταξιαρχίας άρχισε ν’ αναδύει μύρο, που ήταν σε μορφή σταγόνων ιδρώτα, αλλά το οποίο υπερευωδίαζε. Όλοι οι παρόντες έγιναν μάρτυρες αυτού του θαύματος. Η Γερόντισσα Μακρίνα τόσο πολύ εντυπωσιάστηκε, που τελικά δέχτηκε να επιτρέψει να μεταβούν οι αδελφές της στην Αμερική.
Τον Οκτώβριο του 1994 ο Γέροντας Εφραίμ κανόνισε με τη Γερόντισσα Μακρίνα ποιες αδελφές μπορεί να πάρει και ήδη από τον Μάιο μερικές αδελφές μετακόμισαν από την Πορταριά στην Αμερική. Η Γερόντισσα Μακρίνα έκλαιγε, αποχαιρετώντας τα πνευματικά τέκνα της στην Αμερική. Και μεταξύ άλλων έλεγε: «Ποια άλλη μητέρα υπέφερε τόσα όσα υπέφερα εγώ; Να μεγαλώσεις και ν’ αναθρέψεις τόσα τέκνα, για να σου τα πάρουν κάποια στιγμή!». Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν ήθελε να τις δώσει στον Θεό, η Γερόντισσα όλη τη ζωή της θα έδινε στον Θεό, όμως, ως μητέρα, ήταν πολύ ευαίσθητη και είχε πολύ στενό δεσμό με τις αδελφές της, ήθελε να τις προστατέψει από κινδύνους, βλέποντας τις δυσκολίες που υποφέρουν οι αδελφές, που μετακομίζουν στην Αμερική. Αυτό ήταν ο σταυρός της.
Η Γερόντισσα Ευπραξία ήρθε στο μοναστήρι σε ηλικία 18 χρονών και έφυγε από την Πορταριά για την Αμερική γύρω στα 50. Έτσι πέρασε πολλά χρόνια δίπλα στη Γερόντισσα Μακρίνα. Πήγε στην Αμερική για την κηδεία της Γερόντισσας Ταξιαρχίας και μετά την κηδεία ο Γέροντας την κάλεσε για βόλτα κι εκεί της ανακοίνωσε ότι θέλει η Γερόντισσα να μετακομίσει στις ΗΠΑ και να γίνει καθηγουμένη μιας καινούργιας μονής. Το γεγονός αυτό έλαβε χώρα τον Αύγουστο του 1994.
– Ποιες δυσκολίες αντιμετώπισε ο Γέροντας κατά την οικοδόμηση των μονών στην Αμερική;
– Το να χτίσει τα μοναστήρια στην Αμερική δεν ήταν εύκολο πράγμα. Εκεί, ακόμα και σε εκκλησιαστικό περιβάλλον, υπήρχε εντελώς διαφορετική θρησκευτική παράδοση, η παράδοση της εκκοσμίκευσης. Όμως ο Γέροντας κατάφερε να παράγει καταπληκτικά αποτελέσματα, λαμβάνοντας σοφές αποφάσεις, εν μέρει χάρη στη θεϊκή φώτιση, εν μέρει με τη βοήθεια του εξαίρετου χαρακτήρα του και εν μέρει επειδή ο Γέροντας είναι πολύ έξυπνος, με κοφτερό μυαλό και εκτελεί κάθε έργο γρήγορα και όμορφα.
«Πρέπει να βιαζόμαστε, για να προλάβουμε. Σύντομα θα ’ρθουν δύσκολοι καιροί»
Ο Γέροντας έβλεπε ότι όλα πρέπει να γίνονται γρήγορα. Έλεγε συνέχεια: «Πρέπει να βιαζόμαστε, για να προλάβουμε. Σύντομα θα ’ρθουν δύσκολοι καιροί». Και όμως, ο Γέροντας αντιμετώπισε πάρα πολύ μεγάλη αντίδραση από τον Αρχιεπίσκοπο Ιάκωβο (Κουκούζη), ο οποίος στην αρχή δεν έδινε την ευλογία του για την οικοδόμηση των μονών. Η Γερόντισσα Ταξιαρχία πέρασε πάρα πολλές δοκιμασίες, επειδή ήταν εντελώς μόνη της, όμως ήταν αγία ψυχή και είχε πολλά χαρίσματα.
Ο Γέροντας γρήγορα κατάλαβε ότι δεν θα λάβει ευλογία από την Ελληνική Εκκλησία για οικοδόμηση άλλων μοναστηριών στην Αμερική. Εκείνη την περίοδο ο Γέροντας ήρθε σ’ επαφή με κάποιους ιεράρχες της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας εκτός Ρωσίας και αυτοί του πρότειναν να βοηθήσουν. Όταν ο Γέροντας ανέφερε αυτήν την πρόταση στην Ελλάδα, το γεγονός αυτό προκάλεσε έντονες αποδοκιμασίες από την πλευρά πολλών γνωστών του και επίσημων προσώπων της Εκκλησίας. Έτσι ο Γέροντας βρέθηκε σε μια πολύ περίπλοκη περίσταση. Του έλεγαν ότι η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία εκτός Ρωσίας είναι αντικανονική Εκκλησία, σχισματική. Πολλοί τότε αποκαλούσαν τον Γέροντα πλανεμένο.
Την περίοδο που συνέβαιναν όλα αυτά τα γεγονότα, ο Γέροντας βρέθηκε σε κατάσταση θεοεγκατάλειψης: «Θεε μου, Θεε μου, γιατί με εγκατέλειψες!» Ταυτόχρονα, τα πνευματικά του τέκνα μαρτυρούν ότι στη διάρκεια αυτής της δύσκολης περιόδου ο Γέροντας Εφραίμ είχε τόση Χάρη, που όλος ευωδίαζε. Ό,τι άγγιζε ο Γέροντας, άρχιζε να ευωδιάζει κι εκείνο. Όταν ο Γέροντας εξομολογούσε τα παιδιά, τους σκέπαζε με πετραχήλι τα κεφάλια και τα μαλλιά τους ύστερα ευωδίαζαν μερικές μέρες. Άγγιζε το χαρτομάντηλο, άρχιζε να ευωδιάζει το χαρτομάντηλο. Ευωδίαζαν τα ρούχα του, τα σκουφιά. Όσο πιο δυνατοί ήταν οι πειρασμοί τόσο πιο αισθητή ήταν η ευωδία. Ο Θεός είχε αποκαλύψει στον Γέροντα, καθώς και στα πνευματικά τέκνα του, ότι τα έργα του Γέροντα είναι ευάρεστα στον Θεό.
Τελικά, σε μερικούς μήνες ο Γέροντας έλαβε ευλογία για χτίσιμο των μονών από τον Οικουμενικό Πατριάρχη. Ο Αρχιεπίσκοπος Ιάκωβος, που ήταν εναντίον αυτής της πρωτοβουλίας του Γέροντα, είχε κοιμηθεί μέχρι τότε. Τον διαδέχθηκε ο Αρχιεπίσκοπος Σπυρίδων (Παπαγεωργίου, 1996 – 1999), που υπεραγαπούσε τον μοναχισμό. Τότε ο Γέροντας άρχισε να ιδρύει τα μοναστήρια το ένα μετά το άλλο.
Ο Γέροντας πρόλαβε την καλή περίοδο. Ο Αρχιεπίσκοπος Σπυρίδων άφησε τη θέση του το 1999 και μετά πάλι άρχισε η δύσκολη περίοδος για τον Γέροντα. Έλεγε το εξής τότε: «Όσο περισσότερες δυσκολίες έχω τόσο πιο πολύ αγαπώ αυτήν τη δουλειά». Κι επίσης: «Ο Μέγας πλησιάζει με μεγάλα βήματα. Πρέπει να βιαστούμε, για να τα προλάβουμε όλα». Κι ακόμα κάτι: «Ποιος μπορεί ν’ αντισταθεί στο θέλημα του Θεού;!» Τα πνευματικά τέκνα του Γέροντα αναφέρουν ότι ο Γέροντας πάντα με αγάπη και μεγάλο ενθουσιασμό μιλούσε για το «μεγάλο έργο» του. Είχε υποφέρει για το έργο του, το οποίο συνοδευόταν από πολλές δυσκολίες και πολλά δάκρυα προσευχής. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει ένα άλλο τέτοιο παράδειγμα ανθρώπου, που να επιτελούσε παρόμοιο έργο.
– Κυρία Αλεξάνδρα, πόσα μοναστήρια τώρα βρίσκονται κάτω από την πνευματική καθοδήγηση του Γέροντα Εφραίμ;
– Προς το παρόν, εκτός από 18 μοναστήρια στις ΗΠΑ, ο Γέροντας είναι πνευματικός σε 4 μοναστήρια του Αγίου Όρους και 8 γυναικεία μοναστήρια στην Ελλάδα. Εκτός από αυτά, υπάρχουν ακόμη μερικές ανδρικές και γυναικείες αδελφότητες, που ακόμα δεν έχουν υπόσταση μοναστηριών (οι λεγόμενες «σκήτες» του Γέροντα).
Έτσι, το έργο του Γέροντα είναι μοναδικό. Ο Κύριος τον είχε προετοιμάσει και του έδωσε πολλή χάρη και πολλή τόλμη, ώστε ο Γέροντας να επιχειρήσει αυτό το «μεγάλο έργο». Και, βέβαια, η προσευχή. Ο Γέροντας ανέφερε στις ομιλίες του ότι ποτέ δεν έπαιρνε σοβαρές αποφάσεις, χωρίς να λάβει από πριν «ειδοποίηση» από τον Θεό. Όλες τις αποφάσεις, σχετικά με την επιλογή των ηγουμένων, ο Γέροντας τις έπαιρνε μόνο μετά από έντονη προσευχή και κάποια «ειδοποίηση» από τον Θεό. Δεν είναι δυνατόν να επιτελεσθεί ένα τέτοιο μεγάλο έργο μόνο με τις ανθρώπινες δυνάμεις. Πώς μπορεί ένας άνθρωπος να προλάβει να κάνει τόσα πράγματα για όλη του τη ζωή; Πόσες αδελφότητες δημιουργήθηκαν στην Αμερική, την Ελλάδα και το Άγιον Όρος! Πόσους κοσμικούς και πόσες ορθόδοξες οικογένειες τρέφει πνευματικά ο Γέροντας!
Ναι, ο Γέρων Εφραίμ έλαβε άξια ανατροφή από τον παππού Ιωσήφ. Ο παππούς Ιωσήφ τον μάθαινε την απόλυτη υπακοή, επειδή ήξερε ότι μετά τον θάνατό του ο Γέροντας Εφραίμ θα πρέπει να δείχνει την υπακοή στον Ίδιο τον Χριστό, κάτι το οποίο είναι το πιο δύσκολο πράγμα. Φανταστείτε πόσο δύσκολο ήταν για τον Γέροντα Εφραίμ ν’ αφήσει το μοναστήρι του Φιλοθέου στο Άγιον Όρος, θαυμαστό, ευλογημένο και καλά οργανωμένο, να το εμπιστευτεί στον υποτακτικό του και να πάει μακριά από την Πατρίδα του και να περιπλανιέται εκεί!
Ύστερα να ξεκινήσει ν’ αναγείρει τα μοναστήρια, αποφασίζοντας σε ποιο μέρος και με ποιον τρόπο. Έπρεπε ν’ αποφασίσουν όχι μόνο ποιες αδελφές έπρεπε να πάρουν από την Ελλάδα ή την Αμερική, αλλά και να προσελκύσουν τη βοήθεια ντόπιων ορθόδοξων οικογενειών, ούτως ώστε να συμβάλουν οικονομικά στην εξαγορά οικοπέδων για την ανέγερση των μονών. Πολλές οικογένειες έκαναν αναλήψεις από τους λογαριασμούς τους, για να πληρώσουν τα οικόπεδα για τις μέλλουσες μονές.
Κάθε μοναστήρι έχει δική του ιστορία για το πώς ο Γέροντας λάμβανε αποφάσεις, σχετικά με ποιο οικόπεδο έπρεπε ν’ αγοράσουν και πώς να το χτίσουν. Περιμένοντας τους πρώτους ένοικους σε κάθε καινούργιο μοναστήρι, ο Γέροντας φρόντιζε να προετοιμάζει καλά το σπίτι τους, να το κάνει άνετο και όμορφο. Ο Γέροντας μόνος του φύτευε λουλούδια μέσα στο σπίτι, τοποθετούσε μικρά αγαλματάκια ζώων στα κηπάρια, γέμιζε το ψυγείο με φρέσκα προϊόντα την παραμονή της άφιξης των αδελφών.
Ο Γέροντας μεριμνούσε για πολλά ζητήματα, ώστε να είναι βέβαιος ότι οι μοναχοί και οι μοναχές έχουν όλα τα απαραίτητα, για να μπορέσουν αμέσως να ξεκινήσουν την κανονική μοναχική ζωή στο καινούργιο μέρος. Όμως, τελικά, ερχόταν η στιγμή που ο Γέροντας έπρεπε να φύγει και οι μέτοικοι έμεναν μόνοι τους, ώστε να συνεχίσουν αυτό που εκείνος ξεκίνησε. Και ο Γέροντας έφευγε, κουβαλώντας στην πλάτη του τη μέριμνα για ένα ακόμα μοναστήρι.
Επίσης, ο Γέροντας λέει ότι πάντοτε τον βοηθούσε η πρεσβεία του Γέροντά του, του παππού Ιωσήφ. «Ποτέ δεν έκανα τίποτα χωρίς την ευλογία του Γέροντά μου. Βγαίνω και μπαίνω στο κελλί μου και κάθε φορά νοερά λαμβάνω την ευλογία του Γέροντά μου», λέει ο Γέροντας στα πνευματικά τέκνα του. Και ο παππούς Ιωσήφ είναι μεγάλος πρεσβευτής και βοηθός, όχι μόνο στον Γέροντα Εφραίμ και στα έργα του, αλλά και σε όλους μας.
– Σας ευχαριστούμε, κυρία Αλεξάνδρα, γι’ αυτήν την ωραία συζήτηση!
Με την Αλεξάνδρα Λαγού μίλησε η Όλγα Ροζνιόβα
***
Ο ιεροδιάκονος της μονής Αγίου Αντωνίου του Μεγάλου στην Αριζόνα, ο π. Σεραφείμ (Μολιμπόγκ), έχει διανθίσει τη συνομιλία μας με την Αλεξάνδρα Λαγού με ορισμένα επιπλέον στοιχεία:
– Το πρώτο μοναστήρι που άνοιξε ο Γέροντας το 1989 στις ΗΠΑ, ήταν το γυναικείο μοναστήρι Γέννησης της Θεοτόκου, κοντά στην πόλη Πίτσμπουργκ, στην πολιτεία της Πενσιλβάνια. Δυστυχώς η Ελληνική Εκκλησία στη Βόρεια Αμερική, εμφορούμενη από κοσμικό πνεύμα, επέδειξε κακή διάθεση απέναντι στον Γέροντα και δεν του επέτρεψε ν’ ανοίξει άλλα μοναστήρια. Προσπαθούσαν, μάλιστα, να τον απελάσουν από τη χώρα. Και ο Γέροντας τότε –όπως του αποκάλυψε ο Θεός, είμαι σίγουρος– πέρασε στη δικαιοδοσία της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας εκτός Ρωσίας (το μοναστήρι Γέννησης της Θεοτόκου έμεινε στη δικαιοδοσία της Ελληνικής Αρχιεπισκοπής). Η Σύνοδος της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας εκτός Ρωσίας δέχτηκε τον Γέροντα Εφραίμ με μεγάλη αγάπη και του είπε: «Γέροντα, ν’ ανοίγετε τα μοναστήρια και να φέρνετε από την Ελλάδα τους μοναχούς και τις μοναχές, για να τα κατοικήσετε».
Ο Γέροντας Εφραίμ με μεγάλη αγάπη αναθυμόταν εκείνα τα χρόνια και έλεγε ότι στη Ρώσικη Εκκλησία συνάντησε Αγίους ανθρώπους, τόσο επισκόπους όσο και ιερείς. Ιδιαίτερη εντύπωση του έκανε η συνάντηση με τον επίσκοπο Κωνσταντίνο (Γιεσένσκι), βικάριο της επαρχίας Ανατολικής Αμερικής, που εκοιμήθη την 31η Μαϊου του 1996, τη σορό του οποίου βρήκαν άφθαρτη, κατά την επανενταφιασμό του, τον Δεκέμβριο του 2014, από το Τέξας στην Ι. Μ. Αγίας Τριάδος, στο Τζόρντανβιλ της πολιτείας της Νέας Υόρκης. Στη συνάντηση και οι δύο γονάτισαν ο ένας μπροστά στον άλλον, ζητώντας ευλογία. Η εμφάνιση του Δεσπότη Κωνσταντίνου έκανε τεράστια εντύπωση στον Γέροντα, επειδή φορούσε ένα παλιωμένο σκουφάκι, σαν «έναν μοναχό από τα Καρούλια στο Άγιον Όρος». Επίσης, του Γέροντα άρεσε πολύ η ευλάβεια των Ρώσων ορθοδόξων μεταναστών.
Όταν η είδηση για το πέρασμα του Γέροντα στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία εκτός Ρωσίας έφτασε στο Άγιον Όρος και τον Οικουμενικό Πατριάρχη, ο Γέροντας, δυστυχώς, βρέθηκε σε μια κατάσταση, όπου να μην τον καταλαβαίνουν κάποια πρόσωπα και να στρέφονται με αγανάκτηση εναντίον του. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης απαίτησε εξηγήσεις από τον Γέροντα. Η Ελληνική Αρχιεπισκοπή τον παρακάλεσε να επιστρέψει και του υποσχέθηκε να δώσει ευλογία για τα εγκαίνια των μονών. Και ο Γέροντας επέστρεψε.
Μέχρι την ίδρυση της μονής του Αγίου Αντωνίου του Μεγάλου στην Αριζόνα, το καλοκαίρι του 1995, ο Γέροντας κατάφερε να εγκαινιάσει ακόμα 6 μοναστήρια. Το 1996 την έδρα του Αρχιεπισκόπου της Ελληνικής Εκκλησίας στην Αμερική κατείχε ο Σεβασμιώτατος Σπυρίδων, ο οποίος παρείχε μεγάλη υποστήριξη στον Γέροντα κι εκείνος, κατά την περίοδο της θητείας τού Σεβασμιωτάτου (30 Ιουλίου 1996 – 19 Αυγούστου 1999), ίδρυσε ακόμα 8 μοναστήρια. Τα τελευταία δύο μοναστήρια ο Γέροντας τα ίδρυσε μετά το τέλος της θητείας του Αρχιεπισκόπου Σπυρίδωνα.
Πιο συγκεκριμένα, τα μοναστήρια, που ίδρυσε ο Γέροντας Εφραίμ στη Βόρεια Αμερική είναι:
Ελληνική Ορθόδοξος Ιερά Μονή Γέννησης της Θεοτόκου κοντά στο Πίτσμπουργκ Πενσιλβανίας (ΗΠΑ),
Ελληνική Ορθόδοξος Ιερά Μονή του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού στο Μπόλτον του Οντάριο (Καναδάς),
Ελληνική Ορθόδοξος Ιερά Μονή της Παναγίας Παρηγορίτισσας στο Μπράουνσμπεργκ (Κεμπέκ, Καναδάς),
Ελληνική Ορθόδοξος Ιερά Μονή Αγίας Σκέπης της Θεοτόκου στο Γουέδερλι Πενσιλβανίας (ΗΠΑ),
Ελληνική Ορθόδοξος Ιερά Μονή του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου στην Κενόσα του Ουισκόνσιν (ΗΠΑ),
Ελληνική Ορθόδοξος Ιερά Μονή της Ζωοδόχου Πηγής στο Ντάνλαπ της Καλιφόρνια (ΗΠΑ),
Ελληνική Ορθόδοξος Ιερά Μονή του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου στο Γκόλντεντεϊλ της Ουάσιγκτον (ΗΠΑ),
Ελληνική Ορθόδοξος Ιερά Μονή του Μεγάλου Αντωνίου στο Φλόρενς της Αριζόνας (ΗΠΑ),
Ελληνική Ορθόδοξος Ιερά Μονή των Αρχαγγέλων στο Κεντάλια του Τέξας (ΗΠΑ),
Ελληνική Ορθόδοξος Ιερά Μονή της Παναγίας Βλαχερνών στο Γουίλιστον της Φλόριντα (ΗΠΑ),
Ελληνική Ορθόδοξος Ιερά Μονή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στη Φλόριντα (ΗΠΑ),
Ελληνική Ορθόδοξος Ιερά Μονή της Αγίας Τριάδος στο Σμιθ Κρικ του Μαϊάμι (ΗΠΑ),
Ελληνική Ορθόδοξος Ιερά Μονή της Παναγίας Προυσιώτισσας στην Τροία της Βόρειας Καρολίνας (ΗΠΑ),
Ελληνική Ορθόδοξος Ιερά Μονή της Παναγίας Παμμακάριστου στο Λόουσονβιλ της Βόρειας Καρολίνας (ΗΠΑ),
Ελληνική Ορθόδοξος Ιερά Μονή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στο Χάρβαρντ του Ιλινόι (ΗΠΑ),
Ελληνική Ορθόδοξος Ιερά Μονή του Αγίου Νεκταρίου στο Ρόσκοε της Νέας Υόρκης (ΗΠΑ),
Ελληνική Ορθόδοξος Ιερά Μονή της Αγίας Παρασκευής στην Ουάσιγκτον του Τέξας (ΗΠΑ).
Συντάκτης Όλγα Ροζνιόβα
Μετάφραση Κατερίνα Πολονέιτσικ
Pravoslavie.ru
πηγή
https://trelogiannis.blogspot.com/2020/01/blog-post_488.html
https://hristospanagia3.blogspot.com/
