Ήρθε η ώρα να πληρώσουμε το λογαριασμό και δυστυχώς η ιστορία μας διδάσκει ότι το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό.
Το μελαγχολικό φθινόπωρο του 2010, μας προετοιμάζει σιγά-σιγά για τη βαρυχειμωνιά του 2011. Τα είκοσι τελευταία χρόνια, μεταξύ των παγκόσμιων αλλαγών, είδαμε την πτώση του διπολισμού, τον πόλεμο ενάντια στην τρομοκρατία, τη Ρωσία γονατισμένη μετά την πτώση του κομμουνισμού και αναγεννημένη στη συνέχεια, την Ευρωπαϊκή ‘Ενωση που προσπαθούσε να βρει το δρόμο της με την δημιουργία του ευρώ, την παγκόσμια οικονομία να χορεύει στο ρυθμό των τραπεζών, στις «φούσκες» των ακινήτων, στα κερδοσκοπικά κεφάλαια και στην προσπάθεια δημιουργίας του αιώνα της αμερικανικής κυριαρχίας και της νέας τάξης των πραγμάτων που είχαν οραματιστεί οι νεοσυντηρητικοί.
Το ιδεολογικό πλαίσιο είχε τοποθετηθεί με τις αυτοεκπληρούμενες προφητείες του Χάντικγτον για τις συγκρούσεις πολιτισμών, του Φουκουγιάμα για την επικράτηση του δυτικού μοντέλου δημοκρατίας και του Μπρεζίνσκι για τη « Μεγάλη Σκακιέρα» και τον μοναδικό ρόλο της Αμερικής στα παγκόσμια πράγματα.
Η δεκαετία όμως πέρασε γρήγορα και η νέα τάξη πραγμάτων μέσα στα δέκα αυτά χρόνια μάλλον οδηγείται σε παγκόσμια αταξία. Η αποθέωση των αγορών (που κανείς δεν λέει τα ονοματεπώνυμά της), η δικτατορία των τραπεζών που επιχειρείται να επιβληθεί μέσω κρατικών πολιτικών και να υποκαταστήσει το ρόλο της πολιτικής, των δημοκρατικών θεσμών και της βούλησης των λαών και οι δομές του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος που τρίζουν οδηγούν τον πλανήτη σε μια νέα φάση της παγκόσμια ιστορίας, σκοτεινή, δύσκολη και με πολύ ενδιαφέρον για την επόμενη δεκαετία που έρχεται.
Η νευρικότητα που επικρατεί στο παγκόσμιο πολιτικό και οικονομικό στερέωμα είναι άνευ προηγουμένου και φαίνεται ξαφνικά όλοι να τα έχουν βάλει με όλους και να είμαστε στην αρχή των εξελίξεων. Σταθερές αξίες και σίγουρες επιλογές δεν υπάρχουν πουθενά.Η παγκοσμιοποίηση που θεοποιήθηκε τις περασμένες δεκαετίες με την πτώση του κομμουνισμού, δρέπει σήμερα τα επίχειρα της φιλοσοφίας της που έβαζε την οικονομία και τις αγορές πάνω από τον άνθρωπο και τους λαούς. Το «σφτιχταγκάλιασμα» των οικονομιών, (λέγε με οικονομική αλληλεξάρτηση, κοντεύει να παρασύρει την ανθρωπότητα σ’ ένα χορό στο χείλος της αβύσσου.
Στην Ευρώπη, ζούμε το τέλος του ευρωπαϊκού ονείρου. Τα γερμανικά πλεονάσματα από τη μια και τα ελλείμματα και χρέη από την άλλη των μικρών διακυβεύουν την ύπαρξη του ευρώ αλλά και την συνοχή της ευρωπαϊκής ηπείρου. Η Ευρώπη αποτελείται από μια ένωση διαφορετικών εθνών και λαών και δεν έχει ή δεν επιθυμεί ηγεμονίες. Ούτε πολιτική ηγεμονία μέσω μιας χώρας και συμμάχων αλλά και ούτε οικονομική μέσω διεθνών τραπεζιτικών μη θεσμικών φορέων. Ιστορικά τουλάχιστον όσες φορές επιχειρήθηκε να γίνει αυτό, απέτυχε με βαρύ φόρο αίματος και δυστυχίας για τους λαούς της.
Η Αμερική αντεπιτίθεται με τύπωμα δολαρίων για να αυξήσει τις εξαγωγές της, να δημιουργήσει θέσεις εργασίας και να μειώσει το έλλειμμα της. Την ίδια ώρα που βιώνει ανεργία στο 10%, και την μακροχρόνια ανεργία τη χειρότερη από την περίοδο του κραχ του 1929 και με μια προεδρία αδύναμη νομοθετικά και πολιτικά, για τα επόμενα δύο χρόνια, αφού η Γερουσία ελέγχεται από τους Δημοκρατικούς και η Βουλή των Αντιπροσώπων από τους Ρεπουμπλικάνους.
Στο χορό μπήκε και η Κίνα που μαζί με τη Γερμανία, αντιστέκονται σε ένα φθηνό δολάριο διότι τα προϊόντα τους θα χάσουν σε ανταγωνιστικότητα και αυτές θα μειώσουν τα πλεονάσματά τους. Την ώρα που η Κίνα τεχνηέντως κρατά το δικό της νόμισμα υποτιμημένο και η Γερμανία κρατά χαμηλά τους μισθούς και περιορίζει την ιδιωτική κατανάλωση.
Η Κίνα έχοντας 2 τρις δολάρια αποθέματα σε ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου πιέζει για να μην μειωθεί η αξία τους. Στο παγκόσμιο παιχνίδι των νομισμάτων μπήκαν και οι αναδυόμενες οικονομίες, (Βραζιλία, Μεξικό, Ινδία) που δεν θέλουν ασθενές δολάριο γιατί έτσι θα απαξιωθούν οι εξαγωγικές και επενδυτικές τους προοπτικές. Όπως πολύ εύστοχα έγραψε πρόσφατα στους Τάιμς της Νέας Υόρκης ο Νίκολας Κριστόφ: «Η τεράστια συγκέντρωση πλούτου στα χέρια λίγων διαβρώνει την ψυχή όλων των εθνών…το αποτέλεσμα να είναι έθνη χωρίς κοινωνική συνοχή ή αίσθηση εθνικής ενότητας».
Σε γεωπολιτικό επίπεδο, το ΝΑΤΟ αλλάζει το στρατηγικό του δόγμα να μπορεί να καλύψει νέους κινδύνους και απειλές όπως κοινωνικές συγκρούσεις, μετανάστευση, τρομοκρατία, κυβερνοπόλεμο, πειρατεία, διασπορά των βαλλιστικών πυραύλων και των πυρηνικών όπλων με ιδιαίτερη έμφαση στη σχέση του ΝΑΤΟ με τους στρατηγικούς εταίρους Ρωσία, Κίνα, Ινδία και Ιαπωνία, αλλά και το μέλλον του Αφγανιστάν.
Κανείς δεν ξέρει τι θα γίνει με το θέμα των πυρηνικών του Ιράν, την κατάσταση στη Μ. Ανατολή, και την στρατηγική απειλή της Κίνας στον Ειρηνικό. Η πρόσφατη κρίση στην χερσόνησο της Κορέας δεν ξέρουμε που θα οδηγήσει μιας και φαίνεται για αναμέτρηση των μεγάλων μέσω τρίτων χωρών (proxy wars).
H Βόρεια Κορέα συνδέεται με την Κίνα και τη Ρωσία ενώ η Νότια Κορέα με τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία. Για την ώρα φαίνεται ότι Κίνα, ΗΠΑ και Ρωσία είναι σε διαρκή συνεργασία αλλά και αμοιβαία καχυποψία για τα στρατηγικά τους θέματα και το ερώτημα είναι αν θα βάλουν τάξη στην παγκόσμια αταξία ή θα οδηγήσουν τον πλανήτη σε άλλες καταστάσεις.
Μέρος, λοιπόν, αυτού του χαοτικού συστήματος είναι και η χώρα μας. Είμαστε ένα βήμα πριν τη χρεοκοπία όχι μόνον της οικονομικής μας πολιτικής αλλά και του ολόκληρου του μεταπολιτευτικού μας πολιτικού συστήματος. Οι εποχές που οι αδυναμίες του οικονομικού και πολιτικού συστήματος καλύπτονταν με φθηνό δανεισμό πέρασαν ανεπιστρεπτί. Ήρθε η ώρα να πληρώσουμε το λογαριασμό και δυστυχώς η ιστορία μας διδάσκει ότι το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό.
Γιάννης Μήτσιος,
πολιτικός – επιστήμων διεθνολόγος,
Μ.Α Παν/μιου Northeastern Βοστώνης,
http://www.elliniki-gnomi.eu/%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%B7-%CE%BD%CE%AD%CE%B1-%CF%84%CE%AC%CE%BE%CE%B7-%CF%80%CF%81%CE%B1%CE%B3%CE%BC%CE%AC%CF%84%CF%89%CE%BD-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CF%80%CE%B1%CE%B3%CE%BA%CF%8C%CF%83%CE%BC/
